| Abstrakt: | Niniejsza praca doktorska przedstawia analizę literackich dyskursów jedzenia oraz jego
konsumpcji, używanych przez bizantyńskich autorów w okresie od połowy wieku jedenastego
do początków wieku trzynastego. Za pomocą pojęcia ‘dyskursu jambicznego’, które
zaproponowane zostało przez Nancy Worman w jej pracy Abusive Mouths in the Classical
Athens autor powyższej rozprawy analizuje w jaki sposób konsumpcja jedzenia oraz ludzkie
ciało używane były w wielu tekstach bizantyńskich, we wspomnianym okresie, jako środek
wyrazu dla inwektywy, satyry, bądź też społecznej krytyki. We Wstępie prezentowany jest
ogólny ogląd studiów poświęconych kwestii konsumpcji w Bizancjum. Znajduje się tu także
omówienie zmian społecznych, które spowodowały niespotykaną dotychczas popularność
komedii Arystofanesa. Ostatnia część wstępu poświęcona jest zarysowaniu stosowanej w
rozprawie metodologii badawczej. Rozdział pierwszy zawiera analizę dwóch literackich
inwektyw napisanych przez Michała Psellosa (In Sabbaitam, In Iacobum) i ukazuje, w jaki
sposób użyto w nich języka oraz estetyki charakterystycznych dla dyskursu jambicznego i w
jaki sposób antyczny dyskurs jambiczny został przez Psellosa zmodyfikowany. W apendyksie
zawarte jest pierwsze całościowe tłumaczenie In Iacobum na język angielski. Rozdział drugi
poświęcony jest anonimowemu dwunastowiecznemu dialogowi pt. Timarion. Część pierwsza
przedstawia dyskusję na temat popularnego w dwunastowiecznym Bizancjum dyskursu, który
utożsamiał produkcję literacką ze sztuką gotowania. W części drugiej analizie poddane zostaje
użycie w Timarionie języka i estetyki charakterystycznych dla starożytnego greckiego dyskursu
jambicznego. Autor stawia tezę, że Timarion powinien być czytany jako kontestacja
środowiska kulturowego, w ramach którego został napisany a elementy ‘jambiczne’
wzmacniają siłę literackiego ataku na społeczeństwo bizantyńskie pod rządami Komnenów.
Rozdział trzeci przedstawia analizę elementów dyskursu jambicznego, obecnych w Historii
Niketasa Choniatesa. Autor przedstawianej rozprawy postuluje, że Choniates świadomie
posługuje się językiem i estetyką charakterystyczną dla dyskursu jambicznego i wielokrotnie
odwołuje się do greckiej tradycji komicznej/jambicznej. Prezentowana tu analiza oparta jest
na wielu przedstawieniach żarłocznych urzędników cesarskich oraz tyrana Andronika I
Komnena, których literackie portrety budowane są w oparciu o motywy i terminy
zaczerpniętych z komedii Arystofanesa. W rozdziale ostatnim przedstawiana jest analiza
czterech literackich tekstów, dotyczących nieudanego przewrotu pałacowego, dokonanego
przez Jana Komnena, zwanego Grubym. Ponownie dyskutowane są liczne motywy komiczne
oraz jambiczne w nich zwarte, częste odwołania do starożytnej tradycji komicznej oraz funkcja
groteskowego/jambicznego ciała Jana. |