Miłość jako podstawowa dynamika wychowania w rodzinie w ujęciu Chiary Lubich. Wybrane aspekty

Abstract

Rozwój cywilizacyjny i procesy globalizacyjne przełomu XX i XXI w. wpływają na przemianę kształtu rodziny, jej funkcji i roli w życiu społecznym, stanowiąc zagrożenie przede wszystkim dla jej trwałości. Z tego względu rodzinę wspiera wiele instytucji i organizacji pomocowych działających w obszarze opieki społecznej na rzecz profilaktyki, terapii oraz towarzyszenia, zwłaszcza w wypełnianiu funkcji wychowawczej rodziny. W poszukiwaniu modelu wychowania w rodzinie, który uczy budowania trwałych relacji międzyosobowych, pokonywania trudności, na fundamencie wartości, dzięki którym można przezwyciężyć kryzysy w rodzinie, zwrócono uwagę na potencjał pedagogiczny, jaki mają współczesne ruchy i wspólnoty Kościoła katolickiego. Bogatego materiału w tym zakresie dostarcza Ruch Nowe Rodziny działający w ramach międzynarodowego Ruchu Focolari założonego przez włoską nauczycielkę Chiarę Lubich (1920–2008). Na podstawie hermeneutyki tekstów Lubich wskazano w artykule jej główne myśli o wychowaniu w rodzinie. W przyjętym postępowaniu badawczym ukazano znaczenie miłości osobowej najpierw w perspektywie filozoficznej, psychologicznej i teologicznej, a następnie w doświadczeniu życiowym i wychowawczym Chiary Lubich oraz w jej antropologiczno-teologicznej myśli dotyczącej wychowania. Na tym tle przedstawiono kilka kluczowych aspektów wychowania w rodzinie w kontekście miłości osobowej: autorytet i zadania rodzicielskie, specyfikę wychowania integralnego, cechy wychowania prospołecznego oraz kształtowania umiejętności pokonywania trudności. Jawią się one jako fundamentalne w przyjętym przez Lubich „stylu” wychowania w rodzinie. Przeprowadzona analiza usytuowana jest w obszarze pedagogiki rodziny i pedagogiki religii, a jej źródłem jest w większości literatura włoskojęzyczna. Myśl pedagogiczna Chiary Lubich nie jest znana w polskiej literaturze pedagogicznej, dlatego uzasadnione jest podjęcie tego zagadnienia.

Summary: Civilisational progress and globalisation processes at the turn of the 20th and 21st centuries have changed the shape, function and role of family in social life, posing a threat to its stability. Consequently, many family support institutions and organisations are created that offer social services focused on prevention, family therapy and support, particularly in terms of family upbringing. In search of a model of family upbringing that teaches how to build long-term interpersonal relationships and overcome difficulties by referring to values helpful in dealing with family crises, the article focuses on the pedagogical potential of contemporary movements and communities of the Catholic Church. Substantial studies in this regard are provided by the New Families Movement, an initiative that operates under the international Focolare Movement founded by the Italian teacher Chiara Lubich (1920–2008). Based on the hermeneutics of Lubich’s texts, the article presents her main thoughts on family upbringing. Following the adopted research procedure, the text discusses the significance of personal love from the philosophical, psychological and theological perspective as well as through life and educational experience of Chiara Lubich and her anthropological and theological reflections on education. In this context, several key aspects of family upbringing are discussed in the context of personal love: parental authority and responsibilities, specificity of integral education, characteristics of pro-social education and development of skills necessary to overcome difficulties. They appear to be a fundamental part in Lubich’s ‘style’ of family upbringing. The resulting analysis belongs to the field of family pedagogy and pedagogy of religion, and is mostly based on Italian literature sources. Chiara Lubich’s pedagogical thought is not well-known in Polish pedagogical literature, which makes it all the more compelling to address this topic.