The Early Childhood Behavior Questionnaire Very Short Form (ECBQ VSF) and its adaptation to the population of the Czech Republic

Abstract

Temperament można zdefiniować jako zbiór wrodzonych cech – typowych dla danej osoby – które przejawiają się w charakterystycznych sposobach reagowania, działania i odczuwania. W 1981 roku Mary Rothbart opublikowała Kwestionariusz Zachowań Małego Dziecka (Early Childhood Behavior Questionnaire) oparty na ocenach rodzicielskich uzyskanych w pewnych sytuacjach. Zgodnie z tym kwestionariuszem temperament to „wrodzone indywidualne różnice w reaktywności i regulacji”. Proces dostosowywania omawianego narzędzia do populacji czeskiej rozpoczęto w 2017 roku. Cele: Celem badania była adaptacja Kwestionariusza Zachowań Małego Dziecka (Early Childhood Behavior Questionnaire Very Short Form, ECBQ VSF) dotyczącego temperamentu do czeskiej populacji dzieci, co pozwoliłoby na ewentualną dystrybucję narzędzia wśród psychologów dziecięcych w celach badawczych. Osoby badane i procedura: Dane uzyskano od reprezentatywnej próby rodziców 709 dzieci w wieku 18–36 miesięcy [371 (52%) chłopców i 338 (48%) dziewcząt]. Wyniki: Rzetelność kwestionariusza zweryfikowano za pomocą współczynnika alfa Cronbacha – w pierwszej kolejności dla poszczególnych skal ogólnie, a następnie dla poszczególnych skal według płci i wieku. Z wyjątkiem jednego przypadku (chłopcy – skala Surgencji – wiek 18–23 miesiące) wartości współczynnika alfa Cronbacha mieściły się w dopuszczalnym zakresie. Dystrybucja cech do poszczególnych skal została zweryfikowana za pomocą analizy czynnikowej. Analiza czynnikowa potwierdziła podział cech na skale z zachowaniem podobieństwa do oryginalnej wersji kwestionariusza. Wyróżniono pięć kontrowersyjnych pozycji. Przyszłe działania badawcze skupią się na wyjaśnieniu tego zjawiska. Różnice między wartościami uzyskanymi u chłopców i dziewcząt określono za pomocą dwuczynnikowej analizy wariancji ANOVA. W skali Surgencji ujawniono różnice według wieku, a w skali Samokontroli – w zależności od wieku i płci. W skali Surgencji wynik wzrasta proporcjonalnie do wieku; w skali Samokontroli dziewczęta osiągały wyższe wyniki niż chłopcy. Ponadto wynik wzrasta proporcjonalnie wraz z wiekiem badanych dzieci. Efektem prac była adaptacja kwestionariusza ECBQ VSF, umożliwiająca jego wykorzystanie w badaniach prowadzonych w populacji czeskiej. Ograniczenia: Wyniki opierają się na ocenie rodziców, niemniej było to całkowicie zgodne z procesem tworzenia oryginalnego narzędzia.