Partycypacja społeczna dzieci - współczesna odsłona dyskursu : kontestacja i kontrdziałanie wobec społecznej ekskluzji dzieci

Abstract

Artykuł przedstawia partycypację społeczną dzieci – rozumienie oraz charakter dyskursu naukowego w kontekście spostrzegania sytuacji dzieci jako dyskryminowanych społecznie w dostępie do różnych praw i aktywności społecznych i obywatelskich, w tym szczególnie prawa do uczestniczenia w decyzjach społecznych. Na tle analizy społecznej ekskluzji dzieci w minionych wiekach autorka pokazuje rozwój i zmianę w społecznym i obywatelskim statusie dzieci jaka dokonuje się w społeczeństwach demokratycznych. Wskazuje na podstawowe znaczenie Konwencji o prawach dziecka i innych dokumentów w konstruowaniu tej zmiany oraz w prezentacji, a także wyjaśnianiu współczesnego rozumienia zakresu i poziomu możliwej partycypacji społecznej dzieci. W artykule ukazano też pogłębione znaczenie idei partycypacji społecznej dzieci na tle teoretycznego dyskursu tej problematyki. Autorka ukazuje dynamikę i ewolucję podstaw teoretycznych owego dyskursu, wskazując na przekierowanie z koncepcji dziecka aktora społecznego, dziecka zdolnego do działania społecznego, jakie dominowały jeszcze na początku tego stulecia, na teorie demokracji liberalnej, teorie nierówności, partycypacji obywatelskiej, teorie polityczne, teorie zarządzania oraz teorię uznania. Efektem jest rozwijanie się aktualnego dyskursu o partycypacji społecznej dzieci oraz promowanie jej implementacji społecznej jako działań niwelujących dotychczasową dyskryminację społeczną dzieci. || The paper presents social participation of children – understanding of the idea and the character of the scientific discourse on it in the context of perceiving children as socially discriminated in their access to social and civic rights and activities, particularly the right to participate in social decisions. On the basis of analysis of social exclusion of children in the past centuries the Autor presents the change in social and citizen status of children that has been taking place in democratic societies. The Autor indicates on the crucial meaning of the Convention on the rights of the child and other documents in building this change and in explaining contemporary meaning of the idea and of the range and the level of possible participation of children. In the paper the very deep understanding of the idea of children’s participation based on the analysis of theoretical concepts is also explained. The Autor presents the dynamics and evolution of the theoretical background of the discourse on children’s participation and indicates on process of change: from theories of a child as a social actor and a child as able to act in social affairs, that dominated in last decades towards theories of liberal democracy, theories of inequalities, citizen’s participation, political theories, theories of governance and the theory of recognition as current theories that are used in this discourse. Finally, the development of today’s discourse on children’s participation and the promotion of its implementation in social practice are seen as crucial factors in elimination and counteracting social exclusion of children.