Nowa martwa dzielnica? Katowicka Strefa Kultury w perspektywie myśli urbanistycznej Jane Jacobs

Abstract

Wywód skoncentrowany jest na przykładzie Katowickiej Strefy Kultury – nowej dzielnicy powstałej w wyniku adaptacji terenów zamkniętej kopalni Katowice. Oprócz znanego od wielu lat Spodka, niedawno otwartego gmachu Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (NOSPR) i Międzynarodowego Centrum Kongresowego (MCK), w skład katowickiej Strefy Kultury wchodzi także nowe Muzeum Śląskie. Nowe budynki zyskały rozgłos i uznanie w środowisku architektów. Pojawiają się również głosy krytyki odnośnie do sposobu realizacji inwestycji – skupienia gmachów o podobnej funkcji w jednym miejscu. W tekście wskazano, że nowa dzielnica została zaprojektowana zgodnie z modernistycznym paradygmatem w urbanistyce (segregacja funkcji, rozluźnienie zwartości zabudowy). Nie jest to niczym dziwnym, zważywszy na architektoniczne tradycje Katowic. O wiele istotniejsze są jednak społeczne konsekwencje modernistycznego planowania przestrzeni, na które wskazują jego krytycy. Szczególne miejsce wśród nich zajmuje Jane Jacobs – autorka słynnej książki Śmierć i życie wielkich miast Ameryki. Odwołując się do myśli Jacobs, przeanalizowano przestrzeń Strefy Kultury. Omówiono takie zagadnienia, jak: rozplanowanie budynków, układ ulic, zróżnicowanie funkcjonalne. Niestety, wnioski badania nie są optymistyczne. Strefa Kultury jest mało zróżnicowaną i odseparowaną od reszty miasta przestrzenią. Zmaga się ona także z małym zainteresowaniem mieszkańców.