Realia życia codziennego w poetyckich modlitwach polskich oświeconych

Abstract

W rozprawie podejmuję refleksję nad utrwalonymi w poetyckich modlitwachtwórców oświeceniowych miejscami „oswojonymi”, w których człowiekowitowarzyszy myśl o Bogu. Kryterium typologii, jakiej poddaję wierszezaczerpnięte głównie z przywoływanej już antologii4, stanowią zarysowanew lirykach obrazy o charakterze mentalnym i emocjonalnym5. Odwołań dorealiów życia codziennego, które zostały utrwalone w rozmowach literatów zeStwórcą, poszukuję w utworach z XVIII i pierwszych dziesięcioleci XIX wieku,między innymi autorstwa: Józefa Baki, Franciszka Karpińskiego, KonstancjiBenisławskiej, Elżbiety Glaize, Franciszka Dionizego Kniaźnina, StanisławaStaszica i Franciszka Morawskiego. Szczególnie inspirujące dla obecnych dociekań stały się rozważania TeresyKostkiewiczowej nad obrazami Boga i językiem tych kreacji w literaturze XVIIIstulecia, a także nad zjawiskami, które łączą się z kategorią „codzienności”w poezji tego czasu6. Biorąc pod uwagę tematykę podejmowaną przez poetów w lirycznych westchnieniach do Stwórcy, wyróżniłam kilka kręgów obejmującychróżne realia życia codziennego ludzi „wieku świateł”, w których odnaleźćmożna odwołania do: czasu, przyrody, śmierci, pracy, więzi i relacji rodzinnychoraz społecznych.