O kilku łacińskich mottach w polskich dziełach oświeceniowych

Abstract

„Ody Horacego oraz epos Wergiliusza to dzieła, z których pochodzi najwięcejepigrafów w dziełach pisarzy polskich drugiej połowy XVIII wieku.W pierwszym przypadku ten fakt należy wiązać z bardzo silnym oddziaływaniemliryki rzymskiego autora na kształtowanie się i rozwój modelu poezjiklasycystycznej. Wyrazem dużego zainteresowania oświeceniowych literatówpoetyckim dorobkiem tego twórcy była imponująca edycja Pieśni wszystkieHoracjusza, przekładania różnych (T. 1–2, 1773–1775). Z kolei zainteresowanieEneidą, i to nie tylko jako źródłem epigrafów, można wiązać zarówno z rangątego dzieła, jak i z faktem, że pierwszą księgę eposu, z której pochodzi najwięcejłacińskich mott przywołanych w analitycznej części obecnych rozważań, na potrzebyszkolne wydano w Rzeczypospolitej już w połowie XVI wieku, a księgadruga, również z czasem wprowadzona do programów nauczania zawierała streszczenie Iliady Homera. Zainteresowanie starożytnym dziełem o losachEneasza wzrosło w Polsce w Oświeceniu. Właśnie z rzymskiego eposu Polacywywiedli ideę „odrodzenia przez upadek i cierpienie”, która ożywiała „niemalcałe piśmiennictwo literackie przełomu XVIII i XIX w.” i została przejęta „przezpoezję XIX, a nawet początków XX w.”