System genezyjski a poezja : modele istoczenia się dzieła genezyjskiego Juliusza Słowackiego

Abstract

Późna twórczość Słowackiego stwarza szczególną sytuację badawczą. Większa część tekstów z okresu genezyjskiego dotrwała do nas w postaci rękopisów, a wiele z nich określa się jako „fragmenty”, „urywki”, teksty niedokończone. Swoistą kulminacją jest tu Król-Duch — epos rekonstruowany. Dodajmy jeszcze nową poetykę rządzącą w utworach genezyjskich, stwarzającą niezwykłe kształty tekstu, obrazu, podmiotu i świata, poszerzające niesłychanie możliwości kreowania sensów, otwierające niemal nieograniczone możliwości lektury, lecz zrazem piętrzące przed interpretatorem równie szerokie i głębokie trudności. Lektura bez znajomości myśli genezyjskiej właściwie niemożliwa, bo nie tylko pojedyncze rejony utworów, lecz także ich globalny sens jest wtedy niedostępny. Pisma filozoficzne przetrwały wprawdzie w większości także w postaci rękopiśmiennej i niedokończonej, ale w związku ze swym dyskursywnym charakterem okazały się znacznie bardziej przejrzyste i jednoznaczne. Ich celem było właśnie tłumaczenie, wyjaśnianie i intelektualne ujęcie wizji genezyjskiej.