Cały świat jest tekstem! : polikontekstualność i transdyskursywność

Abstract

Co robić z tekstami? To pytanie tylko pozornie jest bardzo proste i jeszcze jakiś czas temu nikt nie zawracałby sobie nim głowy, ponieważ powszechnie wiadomo było, co robić z tekstami. Jednak przemiany współczesnego świata zmuszają do rozważenia tej kwestii i sprawiają, że postawienie pytania staje się dziś jedną z najważniejszych kwestii. Odpowiedź na nie wydaje się pozornie prosta: czytać teksty i pisać o nich (co znajduje swoje odzwierciedlenie w wielu programach krajowych polonistyk – uczy się dziś nie tylko czytać teksty, lecz także je pisać, ponieważ zdegradowana szkoła średnia nie była w stanie nauczyć przyszłych studentów nauk humanistycznych pisać). Ale ta odpowiedź jest zdecydowanie niewystarczająca. Nie przedstawię recepty ani zbioru wytycznych, ani tym bardziej jakiegoś gotowego modelu postępowania, choć w swych uwagach przedstawiam też własny projekt lektury. Od czego zacząć, aby na to pytanie odpowiedzieć? Zacząłbym od teorii tekstu i od stwierdzenia, że nie istnieją i nie mogą istnieć w tej chwili żadne teorie tekstu, które byłyby w pełni satysfakcjonujące, uniwersalne, uogólniające, scalające etc. I bardzo dobrze! To jest zachwycający efekt świata, w którym żyjemy, świata opartego na różnicach, wyposażonego w nadzwyczajne środki komunikacyjne, świata, w którym dokonuje się swoista rewolucja tekstualna, świata, w którym tekstu nie da się postrzegać inaczej niż jako pola interferencji wyłaniających się z niezliczonych zakamarków kultury.