Word order tendencies in mediaeval English against the Indo-European background

Abstract

Celem niniejszej książki jest zaprezentowanie autorskiej metody tworzenia korpusu tekstowego, służącego do badania zmian szyku zdaniowego z OV na VO w języku angielskim oraz w wybranych językach indoeuropejskich, jak również przedstawienie rezultatów wykorzystania tej metody. W rozdziale pierwszym szczegółowo omówiony został sposób, w jaki konstruowany był nasz korpus. Rozdział drugi poświęcony jest analizie struktury szyku wyrazów w najdawniejszych inskrypcjach runicznych oraz w tekstach najstarszych języków germańskich pisanych prozą, a także omówiony został w nim pragermański szyk zdaniowy. W rozdziale trzecim i czwartym dokonujemy diachronicznej analizy szyku wyrazów, najpierw w języku staroangielskim, a potem w średnioangielskim. Prowadzi nas ona do wniosku, że definitywna zmiana na szyk VO w języku angielskim zaszła w XII i XIII wieku oraz że zmiana na szyk VO generalnie dokonywała się szybciej w zdaniach głównych niż w zdaniach pobocznych. Odkrywamy także, że na pewnym etapie rozwoju języka, a konkretnie we wczesnej średnio-angielszczyźnie, wspomniane zmiany szyku w zdaniach pobocznych stały się bardzo dynamiczne i po pewnym czasie nie było już większych różnic między szykiem wyrazów zdań głównych a pobocznych w okresie średnioangielskim. W rozdziale trzecim i czwartym dokonujemy analizy tekstów staronordyckich i anglo-normańskich, aby prześledzić, w jakim stopniu języki te przyczyniły się do utraty szyku OV przez język angielski. Jeśli chodzi o język staronordycki, to okazuje się, że miał on ogromne znaczenie w tym procesie, ponieważ w dużo większym stopniu niż w języku staroangielskim dominowała w nim składnia VO, co bezpośrednio przyczyniło się do rozwoju stuktur VO także w języku staroangielskim. Ważnym czynnikiem był tu również fakt, że obydwa języki były do siebie bardzo zbliżone. Język anglo-normański natomiast odegrał olbrzymią rolę w kompletnym załamaniu się angielskiego systemu fleksyjnego oraz ostatecznym wyłonieniu się szyku VO w języku średnioangielskim. Mówimy także o pośrednim wpływie języka anglo-normańskiego na język angielski. W kończącym naszą pracę rozdziale piątym, opierając się na własnej analizie, dochodzimy do końcowych wniosków dotyczących trajektorii zmian szyku wyrazów w języku angielskim w szerszym kontekście niektórych języków indoeuropejskich.