I am not me : the (re)construction of the self in Graham Swift's "Ever After"

Abstract

Na powieść Grahama Swifta Raz na zawsze (Ever After, 1992) składają się – jak mówi sam narrator – „słowa nieboszczyka”. Naznaczony przez samobójstwo ojca, niełatwą relację z matką i ojczymem, a w końcu samobójczą śmierć żony, Bill Unwin zmaga się przez całe życie z poczuciem braku autentyczności i obsesyjnym pragnieniem odkrycia takich metod autoidentyfikacji, które mogłyby go z niego wyzwolić. Jego rozpaczliwe próby wykształcenia stabilnej tożsamości niezmiennie spełzają na niczym, prowadząc ostatecznie do próby samobójczej, po której Unwin podejmuje wysiłek zrozumienia swojej nowej sytuacji, jako człowieka, który „reinkarnuje się w plastiku”. Obrazy związane z przemysłem górniczym, które w narracji Unwina pojawiają się za sprawą pamiętników jego wiktoriańskiego przodka, sugerują, jak zauważa Frederick Holmes, zarówno możliwość odnalezienia rdzenia tożsamości, odkrycia jej jak rudy, w stanie naturalnym, jak i konieczność rafinacji, przetwarzania czy produkcji tego, co zostaje odkryte. W świetle psychoanalitycznej teorii żałoby jako procesu pod wieloma względami analogicznego do rozwiązania sytuacji edypalnej, a tym samym kluczowego dla formowania podmiotu, fakt stopniowej akceptacji przez Unwina jego niejednoznacznego i nierozwiązywalnego przywiązania do opłakiwanych bliskich oraz że rezygnuje on z jednoznacznego rozróżnienia między pogardzanym substytutem a nieosiągalną autentycznością, można postrzegać jako – jakkolwiek niechętne – wypełnienie Freudowskiego wezwania do, cytując Tammy Clewell, „wyrzeczenia się pragnienia jasno określonej tożsamości, nieobciążonej zobowiązaniami wobec utraconych innych czy przeszłości”.