Abstract: | Autor artykułu wychodzi z założenia, iż podstawowym warunkiem kształtowania się
tożsamości tak jednostkowej jak i grupowej czy zbiorowej jest mechanizm komunikacji efektywnej.
Rozważaniom zatem została poddana forma i treść języka, jakim posługują się uczestnicy
interakcji społecznych. Koncepcje procesów komunikowania się w socjologii zostały tedy ujęte
z punktu widzenia zasadniczych celów realizowanych w ludzkich działaniach. Z tego też punktu
widzenia wyróżniono kilka zasadniczych założeń, na jakich — zdaniem autora — trzeba oprzeć
rozumienie komunikacji międzyludzkiej. Analizie poddano koncepcje socjologiczne, które są
znane jako „lingwistyczny zwrot” w badaniach nad komunikacją społeczną. Przywołane zostały
podstawowe idee socjologii poznawczej A. V. Cicourela i J. Habermasa, które są oparte na teorii
pragmatyki językowej N. Chomsky’ego i J. L. Austina.
Przeprowadzone rozważania nasuwają wniosek, iż aktywność komunikacyjna, nakierowana
na realizację zawartego w niej potencjału porozumienia i rozumienia innych partnerów interakcji,
prowadzi do ukonstytuowania się tożsamości kulturowej jednostki i grupy. Artykuł zdaje się
wskazywać na pewną lukę w socjologii krajowej, która badaniom nad tożsamością kulturową
w ich aspekcie komunikacyjnym nie poświęca należnej refleksji teoretycznej i metodologicznej;
stanowi zatem skromną próbę zwrócenia uwagi na to zagadnienie. |