| Abstrakt: | Zadaniem tej pracy było opisanie jednej z wielu ścieżek zbiegających się u wylotu
w uniwersalne pragnienie ludzkości dążącej do tego, by objąć poznaniem tajemnicę
istnienia Rozprawę tę można także odebrać jako opowieść o człowieku, o artyście,
który odważył się poszukiwać prawdy Liryka Wojciecha Bąka, inkrustowana
autentycznymi przeżyciami duchowymi, stanowi cenny głos, który dla jednych może
być podstawą, a dla innych ważnym uzupełnieniem w duchowych rozważaniach.
Niewątpliwie pisarstwu temu należy się przypomnienie poprzez większe naukowe
opracowanie, którego do tej pory brakowało Religijna twórczość Bąka zasługuje na
ponowne odczytanie i trwałe zadomowienie się wśród nurtów rozjaśniających zagadnienia
dotyczące ludzkiego „bycia w świecie” oraz relacji człowieka ze Stwórcą. Dorobek
literacki Bąka jest pełen zapału i euforycznego porywu przedmiotem dającym
liryczne natchnienie. Cechy te powodują, że nie wolno go lekceważyć.
Tytus Faytt podsumował.
Niejeden raz twórczość Bąka będzie stawać przed trybunałem historii literatury.
będzie się ją rewidować, a samego pisarza odkrywać, może nawet obwoła
go się kiedyś patronem czy' protoplastą odrodzenia polskiej poezji religijnej.
Przedstawiona przez nas monografia dotycząca poetyckiej działalności Wojciecha
Bąka składa się z tekstów autora, które - cytowane w znacznej mierze w całości
- mają na celu ukazanie najistotniejszych wątków artystycznej aktywności poety.
Interpretacje utworów podążają wzdłuż ścieżki filozoficzno-teologicznej, jej meandry
wkraczają w pola historii literatury, by wydobyć naczelne idee nadające kształt lirycznego
dzieła Bąka Jednocześnie należy przy tym zwrócić uwagę na interpretacyjne
niewyczerpanie zaprezentowanych wierszy. To świadome działanie autora dysertacji,
któiy pozostawia miejsce do dalszych dyskusji i bardziej szczegółowych badań.
Przeprowadzone studium udowadnia uzasadnioną pozycję pisarstwa tego typu wśród
tekstów zmierzających do udzielenia odpowiedzi na uniwersalne pytania ludzkości
Roman Bąk napisał:
|... poezja ta jest w rzeczywistości poezją wielkich pytań, wielkich, odwiecznych
tematów |.
Autor Śpiewnej samotności przedkłada własne przemyślenia, lokalizuje je
w wyrazistym świetle nurtu sakralnego. To, co u innych jest rozproszone po różnych
źródłach, u tego poety ogniskuje się wokół chrześcijańskiego Boga. Literackie poszukiwania
zbiegają się z wyznawczym zaangażowaniem, implikując poezją rzeczywistego
doświadczenia religijnego. Przechodzi ona różnorakie etapy, by coraz bardziej
zbhzyć się do indywidualnego rozstrzygnięcia metafizycznej Tajemnicy wpisanej
w los każdej jednostki. Bąk traktuje swe pisarstwo jak obowiązek, jest to jego wotum
wdzięczności za wiarę, której daje świadectwo. Twórca ten czuje się odpowiedzialny
za wykładnię świata i ludzkich istnień. Poruszane kwestie umieszcza w kontekście
poznania transcendentalnego, w tle duchowości głęboko zakorzenionej w katolicyzmie.
Życie bohatera lirycznego jest nieustannym poszukiwaniem bliskości Stwórcy,
zasypywaniem pustej przestrzeni spowodowanej tęsknotą za jednością rozbitą przez
przewinienia historii. Niecierpliwość płynąca z oczekiwania na powtórne przyjście
Chrystusa zmusza główną figurę wierszy Bąka do wyjścia Mu naprzeciw. Forma lirycznej
wędrówki okazuje się w tym przypadku skuteczna, choć zapewne by tak nie
było, gdyby za obraną strukturą wierszowania nie stała epistemologiczna determinacja
połączona z żarliwą wiarą. Wypracowana metoda, fenomenologiczne drążenie do
nieredukowalnego pojęcia Boga, przekłada się na dostąpienie do treści mistycznych,
zarezerwowanych dla zaświatowej strony bytowania Oczekiwanie przeradza się zatem
w święto bezpośredniego kontaktu ze Stworzycielem, w upragnione spotkanie,
które okazało się możliwe już teraz.
Twórczość liryczna Wojciecha Bąka oferuje więc interesującą propozycję postrzegania
rzeczywistości, podsuwa niebanalne pomysły zniwelowania dystansu dzielącego
ludzkość od największej Tajemnicy, którą każdy na swój sposób odczuwa -
bardziej lub mniej świadomie - w różnych okresach życia Poezja autora Brzemienia
niebieskiego niesie ze sobą szansę na rozbudzenie w nas lirycznego odczuwania oraz
metafizycznej wrażliwości, tak niezbędnej do tego, by przeciwstawić się postępującej
dyktaturze relatywizmu, by pamiętać o „wiecznej, tajemniczej prawdzie” Jarosław
Iwaszkiewicz wyraził związaną z tym nadzieję:
Gdy moda minie na sztuczną abnegację, kiedy słowa znowu będą oznaczały
to. co oznaczają - ta poezja o tak precyzyjnych konturach i tak natężonym
wyrazie zostanie postawiona na należytym miejscu.
Wydaje się często, ze słowa krytyka - pomimo upływu blisko półwiecza od
ich napisania - są wciąż aktualne. Istnieje zatem potrzeba stałego powracania do idei
zawartych w pisarstwie Bąka, która nie wynika już bynajmniej z troski o utrzymanie
obecności artysty we współczesnym życiu literackim, ale ze zwykłej troski o nas.
Z takiego rozwiązania poeta byłby chyba najbardziej zadowolony. |