| Abstract: | Badania procesów syntezy nienasyconych żywic poliestrowych (NŻP) i opracowanie technologii ich otrzymywania zostały zapoczątkowane w Polsce ponad 50 lat temu w Instytucie Tworzyw Sztucznych w Warszawie [1]. Od tego czasu prace dotyczące poprawy właściwości użytkowych NŻP oraz syntezy nowych żywic prowadzone są bez przerwy w większości instytucji naukowych zajmujących się badaniem polimerów [2, 3]. Ciągły rozwój możliwości technologicznych oraz analitycznych sprawia, że szuka się nowych rozwiązań, umożliwiających szersze stosowanie tych żywic. Właściwości użytkowe wyrobów zależą od mikrostruktury stosowanych polimerów. Badania mikrostruktury polimerów wymagają syntezy niskocząsteczkowych substancji
modelowych (np. oligoestrów) [4]. Badania układów modelowych pozwalają na dokonanie charakterystyki fizyko-chemicznej bardziej złożonych układów, jakimi są polimery, takimi metodami instrumentalnymi jak: NMR, spektroskopia dielektryczna, metody kalorymetryczne, termograwimetryczne i mechaniczne [5-8]. Właściwości relaksacyjne polimerów można badać między innymi metodą dynamiczno-mechanicznej analizy
termicznej (DMTA) oraz metodą spektroskopii dielektrycznej. Dla obu tych pomiarów ważne jest to, że opierają się na tym samym modelu matematycznym Havrilaka-Negami, który stosuje się do opisu procesów relaksacyjnych i obliczania czasów relaksacji. Pozwala to na porównanie właściwości relaksacyjnych polimerów oznaczonych metodami dielektryczną i mechaniczną. Zastosowanie metod relaksacyjnych pozwala również na
wyznaczenie energie aktywacji obserwowanych procesów i porównanie wyników uzyskanych różnymi metodami. Tak prowadzone badania pozwalają na wyciąganie właściwych wniosków o wpływie budowy i właściwości fizykochemicznych NŻP na ich właściwości użytkowe i ciągłe doskonalenie metod ich otrzymywania, co powinno pozwolić na poszerzenie zakresu ich stosowania [9-12]. Nienasycone żywice poliestrowe można również otrzymywać jako polimery dendrytyczne lub hiperrozgałęzione. Tego rodzaju polimery stosowane są do otrzymywania żywic alkidowych do wyrobów lakierniczych o małej zawartości
rozpuszczalników organicznych [13-15]. Zauważono jednak, że usieciowane wyroby lakiernicze, otrzymane z niektórych rodzajów dendrytycznych lub hiperrozgałęzionych NŻP wykazują po pewnym czasie niepożądane zmiany takie jak pojawienie się podpowierzchniowego zabrudzenia i zmniejszanie twardości powierzchni wyrobu z czasem, odwrotnie niż dla liniowych wyrobów lakierniczych. Zmiany te prawdopodobnie spowodowane są zmianami struktury usieciowanych żywic alkidowych. Biorąc pod uwagę to jakie materiały stosowane są do syntezy tego rodzaju usieciowanych wyrobów, wpływ zmian struktury na właściwości wyrobów łatwiej będzie można ocenić jeżeli przeprowadzone zostaną syntezy związków o podobnej budowie i krótszych łańcuchach i
zbada się ich właściwości fizykochemiczne. Synteza oligomerów (dimery, trimery, tetramery, itd.) różnego rodzaju glikoli stosowanych do syntezy NŻP oraz kwasów maleinowego, ftalowego, tłuszczowych [16-18], jako związków modelowych do charakterystyki właściwości relaksacyjnych NŻP i syntezowych żywic
hiperroagałęzionych alkidowych wydaje się właściwym kierunkiem badań przyczyn zmian właściwości takich żywic usieciowanych w czasie. Badania procesów relaksacyjnych oligoestrów, fragmentów NŻP, oraz ich
charakterystyka fizykochemiczna stanowić będzie podstawę do określania właściwości relaksacyjnych handlowych polimerów i prawdopodobnie pozwoli na analizę przyczyn obserwowanych niepożądanych zmian właściwości żywic alkidowych hiperrozgałęzionych i dendrytycznych po ich usieciowaniu. Otrzymane wyniki badań relaksacyjnych oligomerów liniowych stanowić będą podstawę do prowadzenia w przyszłości badań
procesów sieciowania i starzenia tego rodzaju polimerów. |