| Abstrakt: | Czy powieść Swifta, tak osobliwa i powszechnie komentowana w epoce oświecenia, stanowiła także
dla polskiej kultury znaczące źródło inspiracji, oraz, czy jest nim nadal dla współczesnych rodzimych artystów. Pytanie to implikuje kolejne, a mianowicie, w jaki sposób Podróże Gullivera funkcjonowały w świadomości
polskich pisarzy XVIII wieku i kolejnych epok, a także jak wpisały się w krajobraz dwudziestowiecznej kultury ojczystej. Rozprawa ta stara się udzielić odpowiedzi na powyższe pytania, przy czym nie pretenduje do pracy w pełni monograficznej, raczej jest ujęciem “monagrafizującym”, ponieważ, mimo że obserwacji poddano epoki od polskiego oświecenia do współczesności, to specjalny nacisk położono na te z nich w literaturze polskiej, które szczególnie obfitowały w motywy swiftowskie – oświecenie i współczesność. Przez “motyw swiftowski” rozumiano różnego rodzaju nawiązania do Podróży Gullivera (cytaty, parafrazy, zapożyczenia fabularne, podobieństwa świata przedstawionego i poruszanej problematyki), jak również do samej
osoby Jonathana Swifta. Za podstawę analizy porównawczej przyjęto tłumaczenie powieści dublińczyka dokonane przez Macieja Słomczńskiego w 1979 roku i za tym przekładem przyjęto ortografię nazwiska głównego
bohatera. Odstępstwa od tej zasady występują jedynie w tytułach dzieł i są wtedy zgodne z pisownią, jaką wybrał konkretny autor. Pierwsza część dysertacji została poświęcona zjawiskom kultury oświecenia europejskiego. W kolejnych rozdziałach została przybliżona problematyka Podróży Gullivera, sylwetka i działalność Jonathana Swifta oraz najważniejsze przykłady recepcji tego kontrowersyjnego dzieła w literaturze
Europy Zachodniej. Druga część rozprawy traktuje o wpływie, jakie wywarło dzieło dziekana katedry św. Patryka w Dublinie na osiemnastowieczną literaturę polską. W kolejnych partiach pracy została omówiona żywotność
motywów swiftowskich w następnych, po oświeceniu, formacjach kulturowych. |