| Abstrakt: | Rozprawa ta, ze względu na rozległość tematu, nie zawiera pełnej analizy aktów etykiety językowej na forach internetowych. Stanowi raczej zaczątek głębszych badań, które obejmowałyby pozostałe grzecznościowe akty mowy, a także próbę odtworzenia modelu grzecznościowych zachowań internautów, co przy tak selektywnym doborze materiału językowego nie byłoby obiektywne na tym etapie badań. Rozprawa składa się z dziewięciu rozdziałów, w tym trzech o charakterze teoretycznym, sześciu analitycznych oraz zakończenia. Rozdział pierwszy (Problematyka badań w świetle literatury) poświęcono problematyce badań w świetle literatury; przedstawia on najważniejsze artykuły, a także opracowania książkowe dotyczące nie tylko problemów ogólnie pojętej etykiety językowej, ale także tych, które dotyczą komunikacji językowej w Internecie, w szczególności zaś przedstawia stan badań nad forum internetowym jako specyficznym gatunkiem wypowiedzi.
Kolejne dwa rozdziały stanowią zarys najważniejszych terminów, zagadnień, klasyfikacji itp. niezbędnych do analizy aktów etykiety na forum internetowym. O specyfice samego forum traktuje rozdział drugi (Specyfika forum dyskusyjnego na tle pozostałych gatunków internetowych). Analizę, której głównym celem jest uchwycenie istoty gatunku, rozpoczęto od ukazania komunikacyjnych właściwości Internetu na tyle wybranych mediów – prasy, radia, telewizji, telefonii, ze szczególnym naciskiem na opis sytuacji nadawczo-odbiorczej oraz charakteru samego medium. Kolejny etap badań obejmuje przedstawienie najważniejszych cech badanego gatunku (wg kategorii: synchroniczność/asynchroniczność, cel komunikacyjny, sytuacja nadawczo-odbiorcza, układ tekstu, typ komunikacji) w zestawieniu z wybranymi gatunkami komunikacji internetowej (tj. czatów, listów elektronicznych, grup dyskusyjnych) oraz uchwycenie podobieństw i różnic pomiędzy nimi. W rozdziale trzecim (Panorama aktów grzecznościowych), będącym wprowadzeniem do problematyki grzecznościowych aktów mowy, poklasyfikowano badane akty z językoznawczego oraz socjolingwistycznego punktu widzenia, ze szczególnym naciskiem na ich funkcję komunikacyjną. Następnie scharakteryzowano problematykę granic polskiej etykiety językowej, zasad polskiego modelu grzeczności oraz norm społecznych regulujących językowe zachowania grzecznościowe z punktu widzenia grzecznościowych aktów mowy będących przedmiotem niniejszej analizy – aktów powitania, pożegnania, życzeń, pozdrowień, kondolencji oraz dodatniego wartościowania partnera dyskusji.
Kolejne rozdziały o charakterze analitycznym przedstawiają wyniki badań zebranego materiału językowego. Każdy akt mowy ma nieco inny wymiar semantyczny i pragmatyczny, dlatego nie założono z góry ustalonego schematu, według którego analizowano by dany akt, niemniej istnieją pewne punkty wspólne, m.in. repliki badanych aktów oraz akty mowy im towarzyszące.
Rozdział czwarty (Grzecznościowe formuły otwierające (powitania) i zamykające (pożegnania) dialog na forum dyskusyjnym) przedstawia językowe sposoby rozpoczynania i zamykania dialogu w dyskusjach na forum, z kolei rozdział piąty (Zwroty adresatywne w dyskusjach na forach internetowych) zawiera wyniki analizy dyskusji pod kątem zwrotów adresatywnych, używanych przez samych dyskutujących. Głównym celem tego rozdziału jest przedstawienie sposobów modyfikacji tychże form w zależności od tematu dyskusji i jej przebiegu oraz pokazanie, jak za pomocą danej formy dyskutujący wyrażają swoje emocje względem siebie.
W rozdziale szóstym (Akty pozdrowień na forum internetowym) przedstawiono formuły językowe pozdrowień, ze szczególnym naciskiem na sposoby ujawniania się nadawcy oraz sposoby zwracania się do adresata; typy odbiorców aktów pozdrowień zostają zebrane w pewne powtarzające się grupy.
Celem rozdziału siódmego (Akty życzeń na forach internetowych) jest próba przedstawienia językowego portretu nadawcy i odbiorcy życzeń, który wyłania się z analizy dyskusji pod kątem badanego aktu mowy. Dopełnieniem językowego obrazu wartości wypływających z analizy zgromadzonych wypowiedzi są przykłady życzeń
9
nieszczerych lub takich, które wyrażają pragnienie dobra odbiorcy wyłącznie w opinii nadawcy.
Problematyce wartościowania partnera dyskusji poświęcono rozdział ósmy (Akty dodatniego wartościowania partnera na forach internetowych); analiza opiera się na zestawieniu cech szczegółowych związanych z dodatnim wartościowaniem partnera. Głównym celem tej części rozprawy jest uchwycenie typowych sytuacji komunikacyjnych, w których pojawiły się badane akty.
Przedmiotem rozdziału dziewiątego (Kondolencje i inne akty etykietalne związane ze śmiercią) jest próba odtworzenia wszystkich (tj. pragmatycznych, leksykalnych, stylistycznych) składników wzorca gatunkowego aktów kondolencji, mieszczących się w ramach ogólnie pojętej kategorii wypowiedzi żałobnych, a także przedstawienie nietypowych realizacji gatunku oraz emocjonalnego i refleksyjnego charakteru badanych aktów. Rozprawa ta, ze względu na rozległość tematu, nie zawiera pełnej analizy aktów etykiety językowej na forach internetowych. Stanowi raczej zaczątek głębszych badań, które obejmowałyby pozostałe grzecznościowe akty mowy, a także próbę odtworzenia modelu grzecznościowych zachowań internautów, co przy tak selektywnym doborze materiału językowego nie byłoby obiektywne na tym etapie badań. |