| Abstrakt: | Celem pracy jest rekonstrukcja rozwoju w skali czasu wczesnego hutnictwa i osadnictwa na terenie Górnego Śląska z wykorzystaniem nowych technik pomiaru niskich radioaktywności w Gliwickim Laboratorium Radiowęglowym. Laboratorium dysponuje różnymi metodami i stanowiskami pomiarowymi służącymi do wyznaczania zawartości radiowęgla w próbkach przeznaczonych do datowania i badań środowiskowych: metoda
gazowych liczników proporcjonalnych, ciekłoscyntylacyjna spektrometria promieniowania P oraz metoda akceleratorowej spektrometrii mas w części przetwarzania próbek do postaci grafitu. W obecnej pracy wykorzystana została ciekłoscyntylacyjna spektrometria promieniowania p. Badania metodyczne wykonane w ramach pracy doktorskiej, związane z pomiarami techniką ciekłoscyntylacyjną niskich radioaktywności P izotopu l4C, obejmują między innymi: 1 . projekt, modernizację, kalibrację oraz weryfikację możliwości pomiaru
niskoenergetycznego promieniowania p za pomocą spektrometru ICELS,
2. projekt i budowę linii do absorbcji CO2 w mieszaninie ciekłoscyntylacyjnej na bazie roztworu Carbo-Sorb® E,
3. kalibrację oraz weryfikację możliwości rejestracji promieniowania P za pomocą
spektrometru Quantulus 1220™ z wykorzystaniem scyntylatora jak wyżej,
4. projekt i budowę naczynek pomiarowych przeznaczonych do pomiaru małych
próbek.
Zmodernizowane w powyższej części badań stanowiska pomiarowe wykorzystane zostały w dalszej części pracy doktorskiej do datowania profilu osadu torfowego i opracowania stosunkowo dokładnej kalendarzowej skali czasu sedymentacji poszczególnych warstw osadu. W warstwach tych wyznaczone zostały zawartości
różnych pierwiastków, między innymi Cu, Pb, Ag, Ti, Ni, Zn, wskazujące na zmiany środowiska i klimatu oraz działalność człowieka. Część pracy związana z rekonstrukcją historii wczesnego hutnictwa i osadnictwa
na terenie Górnego Śląska obejmuje wyznaczenie okresów czasu działalności człowieka
przed średniowieczem. Rekonstrukcja polega na odróżnieniu zjawisk zapisanych w profilu torfowym powstałych na skutek czynników lokalnych, globalnych zmian klimatycznych oraz antropogenicznych. Część ta obejmuje:
1 . stworzenie modelu wiążącego wiek warstwy torfu z głębokością w profilu osadów i rekonstrukcję bezwzględnej, kalendarzowej skali czasu przebiegu sedymentacji, na podstawie datowania radiowęglowego,
2 . identyfikację źródeł i pochodzenia wymienionych wyżej pierwiastków chemicznych występujących w profilu torfowym,
3. interpretację klimatyczną i antropogeniczną wyników analiz geochemicznych,
4. określenie okresów czasu aktywności przemysłowej człowieka.
W opinii autora pracy cele te zostały osiągnięte. Autor dołożył wszelkich starań, aby realizacja celów była pełna, na podstawie wiedzy uzyskanej z własnych badań, jak i badań innych autorów. |