| Abstract: | Napromienianie całego ciała jest techniką wykorzystywaną w przygotowaniu pacjenta do przeszczepu szpiku kostnego, poprzez zniszczenie komórek szpiku oraz białych krwinek dzięki zastosowaniu wysokiej dawki terapeutycznej pochodzącej od megawoltowych wiązek fotonowych. Prezentowana praca podejmuje problem ekspozycji na wtórne promieniowanie powiązane tą techniką. Jednym z głównych celów niniejszej pracy było określenie niepożądanych dawek wtórnych, na które są narażeni zarówno pacjenci, jak i personel medyczny (odpowiednio: od promieniowania neutronowego oraz od aktywności powstającej we wnętrzu głowicy
akceleratora medycznego). Badania były przeprowadzone w wybranych instytutach onkologicznych
w Polsce, stosujących w radioterapii całego ciała różne rozwiązania praktyczne, w celu określenia czynników kształtujących wielkość wtórnego promieniowania i dawek z nim związanych.
Wyniki pomiarów mocy dawki promieniowania fotonowego pod głowicą tuż po zakończeniu
wysokoenergetycznego napromieniania TBI pokazały, że przy użyciu tradycyjnego
radiometru odczyt jest niemożliwy ze względu na silną aktywację gantry. Oznacza to, że przebywanie w pobliżu głowicy, zwłaszcza bezpośrednio po zakończeniu seansu napromieniania pacjenta, jest niewskazane ze względu na radioaktywność wzbudzoną. Pomiary te wpłynęły na zmianę postępowania fizyków medycznych wewnątrz bunkra. Identyfikacja radioizotopów powstających we wnętrzu głowic akceleratorów różnych
typów wykazała aktywację takich elementów ich budowy jak:
• tarcza konwersji: Clinac (W), Primus (Au)
• stopy metali ciężkich: osłony (W , Sb, Mn) i system kolimacyjny (Co, W)
• stal nierdzewna: magnes zakrzywiający, filtr wygładzający, szkielet akceleratora (Ni, Mn, Co)
• elektronika (Sb, Br, Cu, Ta)
• lekkie elementy konstrukcji głowicy: absorber elektronów, komora jonizacyjna (Al)
• obudowa: (Cl, Na)
Badania nad strumieniem neutronów docierających do ciała pacjenta podczas wysokoenergetycznej
radioterapii TBI wykazały, że specyficzne warunki geometryczne powiązane z TBI (maksymalnie dostępna odległość SSD, płyty rozproszeniowe, rama terapeutyczna, bolusy kompensacyjne) wpływają na rozkład energetyczny strumienia neutronów, intensyfikując procesy termalizacji składowej prędkiej, co ma bezpośrednie przełożenie na obniżenie dawki neutronowej. Ponadto, na zmniejszenie dawki neutronowej wpływa także
obniżenie energii wiązki terapeutycznej, przy której prowadzone jest napromienianie TBI oraz rezygnacja z przeprowadzania napromieniań we frakcji AP/PA. |