Aktualny stan badań nad zaburzeniami psychicznymi u wspinaczy wysokogórskich

Abstract

W literaturze dotyczącej wspinaczki wysokogórskiej i alpinizmu podkreśla się wpływ licznych czynników stresowych i zakłócających związanych z dużymi wysokościami. Spośród różnych zespołów psychopatologicznych spowodowanych tymi czynnikami stosunkowo najlepiej opisana wydaje się ostra choroba górska. Jej powikłania – w postaci wysokościowego obrzęku mózgu i obrzęku płuc – mogą w skrajnych przypadkach prowadzić do zagrożenia życia. W przebiegu ostrej choroby górskiej obserwuje sie różnorodne objawy psychopatologiczne, spośród których najszerszego opisu (w literaturze zarówno naukowej, jak i popularnej) doczekały się zaburzenia poznawcze i psychotyczne. W ostatnich latach wskazuje się także na znaczenie objawów lękowych i zaburzeń snu, przy czym te ostatnie występują i w ostrej, i w chronicznej postaci choroby górskiej; druga z wymienionych postaci jest charakterystyczna dla ludności autochtonicznej i ludności napływowej, która przez dłuższy czas zamieszkuje tereny wysokogórskie. Istnieją też przesłanki przemawiające za istnieniem szczególnych form uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego będących skutkiem długotrwałego oddziaływania urazowych czynników środowiska wysokogórskiego. Zespół ten określony został mianem astenii wysokogórskiej. Do objawów osiowych należą zaburzenia funkcji intelektualnych, emocjonalnych i popędowych. Dotychczasowe badania dają podstawę do wyróżnienia trzech postaci astenii wysokogórskiej: charakteropatycznej, encefalopatycznej i neuroplegicznej. Autorzy przedstawiają obrazy psychopatologiczne ostrej choroby górskiej i astenii wysokogórskiej oraz aktualny stan badań nad funkcjonowaniem poznawczym wspinaczy.