Kształtowanie mikrostruktury i własności stopów na osnowie fazy Heuslera Co₂NiGa

Abstract

Stopy na osnowie faz Heuslera, którym przypisuje się wzór A₂BC z uwagi na występujący w tych stopach magnetyczny efekt pamięci kształtu związany z przemianą martenzytyczną lub reorientacją wariantów płytek martenzytu pod wpływem zewnętrznego pola magnetycznego, są obecnie przedmiotem intensywnych badań wielu czołowych ośrodków naukowych. Istotą procesu reorientacji płytek martenzytu jest nakładanie się pasm utworów bliźniaczych w płytkach martenzytu z ferromagnetycznymi domenami Weissa. Przyłożenie pola magnetycznego wywołuje przemieszczenie się granic domen i bliźniaków w płytce martenzytu korzystnie zorientowanej w stosunku do przyłożonego zewnętrznego pola magnetycznego kosztem wariantu o niekorzystnej orientacji. Zatem magnetyczny efekt pamięci kształtu związany jest z ruchem granic bliźniaczych, stąd wymaganiem jest niska wartość naprężeń konieczna dla przemieszczenia się granic bliźniaczych w płytce martenzytu. Największy efekt magnetycznej pamięci kształtu ok. (10%) uzyskano jak dotąd w jednofazowych monokrystalicznych stopach na osnowie Ni₂MnGa. Jednak praktyczne zastosowanie tych stopów w stanie polikrystalicznym jest znacznie ograniczone ze względu na ich kruchość. Poszukiwania stopów o wyższych własnościach plastycznych wykazały, że można ją osiągnąć w stopach na osnowie Co₂NiGa przy obecności cząstek fazy γ.