Dacja i jej mieszkańcy. Aspekty dziejów dackich w polskiej historiografii starożytności rzymskiej

Abstract

Historia Dacji – jakkolwiek jako samodzielny przedmiot badawczy nie została podjęta przez polskich historyków – mieści się w obszarze ich zainteresowań przede wszystkim jako cząstka imperium rzymskiego. Była to cząstka nader ważna, zarówno ze względu na położenie geograficzne Dacji, jak i z powodu przemian politycznych w Cesarstwie Rzymskim prowadzących do awansu prowincji. Te geo-polityczne uwarunkowania w powiązaniu z bujnie rozwijającą się historiografią imperium rzymskiego doby Cesarstwa sprawiają, że w wielu studiach nad zagadnieniami z zakresu historii politycznej, społecznej, religijnej, ekonomicznej, realizowanych przez polskich badaczy, wyłaniają się problemy dotykające relacji między Dakami a Rzymem, a także mieszkańców Dacji, tych ‘nierzymskich’ oraz Rzymian z niej się wywodzących. Eksplorowane są również tematy dotyczące odzwierciedlenia w propagandzie imperialnej funkcjonalno-strukturalnego miejsca Dacji w Cesarstwie Rzymskim. Chociaż bowiem żywot Dacji zadunajskiej był krótki (106–271), to zwycięstwo Trajana nad Dakami zza Dunaju i stworzenie prowincji Dacia pobudzały na bieżąco, ale także post factum wykorzystywanie obrazów Dacji i Daków w sztuce i mennictwie rzymskim.