Zagadnienia unormowane w art. 3 ust. 3 i art. 7 konwencji rzymskiej i w odpowiednich przepisach Rozporządzenia UE o prawie właściwym dla zobowiązań umownych : (Rzym I)

Abstract

W prawie europejskim podstawowym aktem dotyczącym problematyki kolizyjnej zobowiązań umownych jest — od wielu lat — Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, wyłożona do podpisu dnia 19 czerwca 1980 r. w Rzymie. Konwencja rzymska weszła w życie dnia 1 kwietnia 1991 r., stając się prawem obowiązującym dla państw, które ją ratyfikowały. Na mocy aktu akcesyjnego z dnia 14 kwietnia 2005 r. do konwencji tej przystąpiło 10 nowych państw członkowskich Unii Europejskiej, w tym Polska. W dniu 22 września 2006 r. Sejm RP uchwalił ustawę zezwalającą na dokonanie ratyfikacji konwencji, nie korzystając — moim zdaniem słusznie — z możliwości wniesienia zastrzeżeń, a Prezydent RP ratyfikował ją w dniu 28 marca 2007 r. Konwencja weszła w życie w stosunku do Polski w dniu 1 sierpnia 2007 r., jednakże opublikowana została dopiero w 2008 r. W przedmiotowym zakresie swego uregulowania konwencja zastąpiła dotychczasowe uregulowania art. 25 i nast. ustawy z dnia 12 listopada 1965 r. — Prawo prywatne międzynarodowe Konwencja stanowi niewątpliwie znaczne osiągnięcie legislacyjne w dziedzinie ujednolicenia norm kolizyjnych. Mimo różnych wątpliwości interpretacyjnych i krytycznej oceny niektórych rozwiązań, z konwencją słusznie związano nadzieje na harmonizację — w ramach Unii — rozstrzygnięć sądowych w sprawach z zakresu zobowiązań umownych. Od dłuższego czasu trwa dyskusja o potrzebie zastąpienia konwencji rzymskiej aktem prawa wspólnotowego, a przy okazji unowocześnienia uregulowań konwencyjnych. Projekt Rozporządzenia o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, nazywanego Rzym I, ogłoszony w grudniu 2005 r., przygotowany został przez Komisję Europejską jako podsumowanie publicznej dyskusji zapoczątkowanej publikacją Zielonej Księgi. Już pobieżna lektura pierwszego tekstu projektu Rozporządzenia wskazywała, że utrzymano podstawowe założenia konwencji i większość jej rozwiązań szczegółowych. Takie zresztą były zamierzenia Komisji, która chciała zachować zasadniczy trzon uregulowań konwencji. W toku dalszych prac, zwłaszcza w dyskusji pomiędzy grupami roboczymi Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego, zaproponowano jednak nowe rozwiązania, po części odbiegające od uregulowań konwencji. Znalazły one wyraz w ostatecznym tekście Rozporządzenia.