Abstract: | Na początku XX w. Jan Czekanowski brał udział w wielkiej ekspedycji naukowej, której celem
było poznanie terenów niemieckiej Afryki Wschodniej. Jego relacje z tej wyprawy do dzisiaj nie
zostały w całości udostępnione w języku polskim, mimo że stanowią ważny materiał do badań
kultury plemion zamieszkujących te obszary. Autorka, wychodząc od analizy tłumaczonych fragmentów
Forschungen im Nil-Kongo-Zwischengebiet, sięga do oryginału i odnajduje szerszy kontekst
dla badawczych konstatacji Czekanowskiego. Interesują ją zmiana kulturowa, dokonująca się na
terenach Ruandy-Burundi, możliwa do prześledzenia dzięki istnieniu dwóch relacji oddalonych
od siebie o 20 lat – wspomnianego sprawozdania Czekanowskiego, antropologa i uczonego, oraz
pochodzących z lat 30. XX w. wspomnień Leona Sapiehy, polskiego arystokraty i podróżnika.
Profilem do prześledzenia tej zmiany są modyfikacje w zakresie obyczajów kobiet z plemion Watussi
i Bahutu. Konfrontacja obu przekazów, pisanych dla różnych celów i w różnych poetykach,
pozwala postawić pytanie o kondycję tradycyjnej i współczesnej antropologii. |