Rozważny i romantyczny : Seweryn Korzeliński i jego przedmowa do "Opisu podróży do Australii"

Abstract

Pisanie pamiętników nie było w romantyzmie zjawiskiem odosobnionym. Chwytano za pióro, aby opowiedzieć dzieje swego życia zazwyczaj wtedy, gdy odcisnęła na nich bolesne piętno historia lub kiedy (często również za sprawą historycznych zawirowań) zdarzyło się autorowi dotrzeć w jakiś odległy zakątek ziemi, który wręcz domagał się opisania. Seweryna Korzelińskiego dotknęły wielkie wydarzenia historyczne wstrząsające Europą w wieku XIX, za ich sprawą także zdarzyło mu się w 1852 roku popłynąć spisuje i publikuje swoje wspomnienia z „podróży do Australii i pobytu tamże”. Przedmowa Korzelińskiego wydaje się potwierdzać romantyczny charakter dzieła. Zawiera ona bowiem krótkie streszczenie wypadków, które przekonały autora do egzotycznej emigracji, a zatem: zaangażowanie w Wiosnę Ludów, późniejszą przymusową tułaczkę, wreszcie próby osiedlenia się w Anglii, która „jedna stała otworem”. Choć wszystko to zostało przez autora sformułowane w sposób niezwykle lakoniczny, w swoim zasadniczym kształcie wpisuje się w ramy modelowej biografii pokolenia. Zresztą autor zadbał o to, aby ukazać koleje swojego losu właśnie na tle masowych migracji po roku 1849, eksponując typowość swojej sytuacji — jednego z wielu polskich emigrantów politycznych. „Wstrząśnienia polityczne”, które uniemożliwiają powrót do kraju, trudności ze znalezieniem sobie nowego miejsca, gdyż, jak pisze: „Francja, Szwajcaria i inne państwa, dokąd się udawali wychodźcy, stawiały trudności często nie do przełamania, oddalając od swych granic szukających i proszących przytułku”, wreszcie — już po przybyciu do kraju docelowego — bieda, brak pracy, trudności z przystosowaniem się — to, jak się wydaje, wspólny los polskich emigrantów. Do tego tęsknota za domem, poczucie odrębności kulturowej, która odróżnia Polaków nawet od tych cudzoziemców, którzy sprawiają wrażenie życzliwych. do Australii. Jest zatem w pewnym sensie oczywiste, że romantyk (można chyba przyznać mu tę dystynkcję choćby ze względów biograficznych)