Abstract: | Projekt Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki „Rozwój” 2.b
pt. Miejsca postindustrialne jako przedmiot badań transdycyplinarnych.
Od dizajnu do zakorzenienia wyrasta z potrzeby wypracowania transdyscyplinarnej
ścieżki badawczej, aby radykalnie uzupełnić i transformować
dotychczasowe ujęcia dizajnu poprzemysłowych przestrzeni
o złożoną analizę filozofii i antropologii miejsca. Fundamentem, na
którym się wspieramy, jest kulturoznawstwo, które już stanowi, jak
wskazuje Anna Zeidler-Janiszewska, swoistą transdyscyplinę w obrębie
nauk humanistycznych1. Kulturoznawstwo wciąż pozostaje fröhliche
Wissenschaft, gdyby użyć tu określenia Clifforda Geertza w odniesieniu
do antropologii2. Zależy nam jednak na radykalnym wychyleniu
dyskursu kulturoznawczego w stronę filozofii i antropologii miejsca, ale i dalej w stronę dziedziny sztuk plastycznych, a także działań twórczych
projektantów czy praktyków kultury. Perspektywa taka, jakkolwiek
łącząca dotychczasowe badania, prowadzone na wielu polach, jest
jednak ich przekroczeniem. Kluczowe jest dla nas przejście od ujęcia
dizajnu jako jedynie artystycznej i społecznej ingerencji w przestrzeń
postindustrialną do dizjanu, który byłby wejściem w złożoną kulturową
wykładnię miejsca – regionu, tożsamości miejsca, fundamentów
aksjologicznych i metafizycznych wspólnoty, doświadczenia kulturowego.
Szukanie miejsca, zakorzenienia i domu po stronie projektowania
przestrzeni poprzemysłowej wymaga spotkania porządków myślenia
i doświadczenia kulturowego – by budować ścieżkę badawczą, wrażliwą
na czas i miejsce, kulturową i historyczną głębię. Wydobycie potencjału
w poprzemysłowej przeszłości jest zarazem wezwaniem do odpowiedzialnego
wpisania się w miejsce. |