Alfred Jewel and the Old English "Solomon and Saturn" dialogues : wisdom and chaos in the Old English gnomes

Abstract

Celem rozważań zawartych w artykule są kwestie związane z mądrością przynoszącą władzę nad dyskursem, pojawiające się w niezwykle hermetycznych staroangielskich dialogach poetyckich, znanych jako „Rozmowy Salomona z Saturnem” i zachowanych w rękopisie Cambridge Corpus Christi. Oba teksty, skomponowane w popularnej we wczesnym średniowieczu formie dysputy pomiędzy królem Salomonem i wątpiącym w jego słowa Saturnem, wydają się celowo chaotyczne i niejasne. Niejasność i chaotyczność owej dysputy może stanowić jednak specyficzną strategię poetycką, która przejawia się również w innych staroangielskich tekstach gnomicznych. Zasadą nie jest tu jasność wywodu, ale właśnie jego zagadkowość, zgodnie z jedną z gnomicznych sentencji zawartych w anglosaskich „Maksymach”: sod bid switolost, „prawda jest złudna”. Dychotomia pomiędzy wiedzą i niewiedzą jest w nich przedstawiona na podstawie chrześcijańskiej filozofii poczucia doniosłości tego, co nieokreślone. Staroangielskie teksty gnomiczne przedstawiają zatem prawdziwą wartość mądrości jako istniejącą dzięki jej przeciwieństwom, czyli niewiedzy i tajemnicy. Analiza wczesnośredniowiecznych dialogów poetyckich, podjęta w artykule, zawiera również odniesienia do innych staroangielskich tekstów gnomicznych, a jej punkt wyjścia to pochodzący z IX wieku przedmiot, tzw. klejnot króla Alfreda. Postać, którą on przedstawia, jest odczytana w artykule jako symboliczny wizerunek wzajemnego przenikania się chaosu i porządku w staroangjelskiej poezji gnomicznej.