Kwestia społecznego konstruowania bezradności

Abstract

"Istnieje pewna pokusa, której czasem trudno oprzeć się socjologowi. Przedstawiciele tej stosunkowo młodej dyscypliny naukowej od początku jej istnienia wydają się kuszeni urokiem symplicystycznej tezy socjologicznego determinizmu. Łącząc w sobie niejednokrotnie pasję naukowca z zapałem reformatora, zagłębiają się nie tylko w kwestię społecznej etiologii zachowań, lecz często nawet w sposób niezamierzony starają się usprawiedliwić te zachowania społecznym uwarunkowaniem. Słowem: tego typu etiologia spycha odpowiedzialność za ewentualną winę nie na samych przestępców, lecz na otoczenie, w którym wyrastali. Sukcesy i porażki zostają tym samym przypisane podmiotom socjalizacji, kręgom osób, w których badane jednostki miały szczęście (resp. nieszczęście) się obracać. Ten sposób myślenia można określić mianem „behawioryzacji” samej socjologii; człowiek zostaje wtedy zredukowany do istoty bezwiednie reagującej na podniety płynące ze środowiska społecznego. Trudno nie dostrzec w takim sposobie myślenia sporej dawki fatalizmu towarzyszącej socjologicznej refleksji w kategoriach determinizmu." (fragm.)