Męskości argentyńskie a Trans-Atlantyk Witolda Gombrowicza

Abstract

The article takes up an issue of structuring two different models of masculinity that are presented on the pages of Gombrowicz’s novel. Confrontation of anachronistic, Polish, Sarmatian masculinity and modern otherness of South American masculinity results in revision of Polish national forms. It enables unsealing the limits of the notion ’masculinity’ which is closed in Eurocentric definitions. Cultural diversity of Argentinian and Polish men might be expressed by postcolonial theories. The author analyses Gombrowicz’s texts and uses terms, such as hybrid masculinity (Eduardo Archetti) or plebeian masculinities (Pablo Ben).The idea of homeland is strongly connected with hegemoniczna masculinity and national ideology. It is faced with the concept of Synczyzna (Sonland) that is based on a model of demotic and hybrid masculinity and becomes the subject of normativizing and nationalizing discourse.Polish Sarmatian masculinity presented in comparison to Argentinian culture seems to be the excess and it allows the author to draw a conlusion about masculine camp, or even sarmatic one. Artykuł podejmuje kwestię konstruowania dwóch różnych modeli męskości obecnych na kartach Trans-Atlantyku Witolda Gombrowicza. Konfrontacja anachronicznej polskiej męskości sarmackiej z nowoczesną innością męskości południowoamerykańskiej owocuje w powieści rewizją polskiej formy narodowej, umożliwiając rozszczelnienie granic pojęcia męskości, zamkniętej w europocentrycznych definicjach. Kulturowa odmienność argentyńskiego mężczyzny wobec mężczyzny polskiego okazuje się możliwa do uchwycenia za pomocą teorii postkolonialnych. Autor analizuje teksty Gombrowicza, używając takich pojęć, jak „hybrydyzacja męskości” (Eduardo Archetti) czy „męskości plebejskie” (Pablo Ben). Idea Ojczyzny, która w powieści jest silnie sprzężona z męskością hegemoniczną i narodową ideologią, została zderzona z koncepcją Synczyzny, opartej na modelu męskości plebejskiej, hybrydycznej, niepoddającej się dyskursom normatywizującym i nacjonalizującym. Polska męskość sarmacka, ukazana na tle kultury argentyńskiej jako eksces, pozwala autorowi wysnuć tezę o kampie męskim, a nawet sarmackim.