Funkcje świadomości ekologicznej

Abstract

"Pojęcie "świadomość ekologiczna" jest pojęciem wieloznacznym. Używane jest tak w wypowiedziach naukowych, jak w środkach masowego przekazu, a spotyka się to pojęcie także w dyskursie politycznym. Warto w związku z tym zdać sobie sprawę z przyczyn tej niejednoznaczności. Już w latach 60-tych, dla elit społecznych krajów uprzemysłowionych przynosi, oprócz skutków niewątpliwie pozytywnych, także wiele zjawisk negatywnych. Do tych zjawisk negatywnych zaliczano już wówczas powszechna degradację środowiska naturalnego. Jednak przekonanie o występowaniu negatywnych skutków rozwoju oparte było na różnych podstawach. Upraszczając tę analizę możemy powiedzieć, że wyszczególnić trzeba dwa podstawowe odwołania jakie odnaleźć można w uzasadnieniu tworzenia świadomości ekologicznej jako swoistego apelu społecznego o przemyślenie stosunku człowieka do środowiska naturalnego. Jest to z jednej strony odwołanie natury filozoficznej, z drugiej strony odwołanie do wyników badań naukowych, zwłaszcza w naukach empirycznych. Najogólniej rzecz przedstawiając powiemy, że odwołanie typu filozoficznego polega na przedstawieniu natury jako wartości samej w sobie i jako elementu współtworzącego kondycję ludzką, a więc warunki w których życie ludzkie realizuje się również jako wartość. Oczywiście w wypadku tego właśnie odwołania filozoficznego punktem centralnym będzie stosunek człowieka do przyrody. Mówiąc językiem socjologicznym powiemy, że tym filozoficznym odwołaniem będzie poszukiwanie treści pojęcia "świadomość ekologiczna" w sferze postrzegania człowieka jako indywiduum oraz relacji grup społecznych do warunków życia jednostki i przyrodniczych aspektów życia społecznego [1]." (fragm.)