http://hdl.handle.net/20.500.12128/12549
Tytuł: | Przepowiednia w historii języka polskiego |
Autor: | Krótki, Zuzanna |
Słowa kluczowe: | przepowiednia; polszczyzna dawna; historia języka polskiego |
Data wydania: | 2015 |
Źródło: | Etnolingwistyka, Nr 27 (2015), s. 167-184 |
Abstrakt: | W artykule poddano analizie nazwy przepowiedni oraz osób umiejących przewidzieć przeszłość, funkcjonujące w polszczyźnie w okresie od XV do początków XX wieku. Zgromadzony ze wszystkich dostępnych źródeł leksykograficznych materiał uporządkowany został w nawiązaniu do obrazów, które były podstawa dla generowania jednostek leksykalnych. Okazało się, że nazwy te oscylowały wokół sześciu pól: 1. Rzucanie losów; 2. Przepowiednie dyktowane przez podświadomość wróżącego; 3. Przepowiednie oparte na doznaniach wzrokowych; 4. Przepowiednie oparte na nazwie aktu mowy; 5. Przepowiednie oparte na odczytywaniu przyszłości ze snów; 6. Nazwy szarlatanów. Przynależność poszczególnych jednostek do wydzielonych grup nigdy jednak nie była arbitralna. Badania pokazały również, że pod koniec XVIII i na początku XX wieku notowanych jest coraz więcej nazw ekspresywnych. Przyczyna tego zjawiska jest zapewne rosnąca nieufność względem przepowiedni i zabobonów, obserwowana w całej osiemnastowiecznej Europie. Metoda dominująca w niniejszym szkicu jest analiza kontekstów, w których występowały wyrazy należące do pola semantycznego przepowiednia w historii języka polskiego. Na podstawie poświadczeń użycia danego wyrazu w słownikach rejestrujących polszczyznę dawna wnioskowano o jego wartości znaczeniowej w danym okresie. |
URI: | http://hdl.handle.net/20.500.12128/12549 |
DOI: | 10.17951/et.2015.27.167 |
ISSN: | 2449-8335 |
Pojawia się w kolekcji: | Artykuły (W.Hum.) |
Plik | Opis | Rozmiar | Format | |
---|---|---|---|---|
Krotki_Przepowiednia_w_historii.pdf | 609,36 kB | Adobe PDF | Przejrzyj / Otwórz |
Uznanie Autorstwa 3.0 Polska Creative Commons