The Roman Republic and the Parthian Threat of the Eastern Provinces in Years 53-50 B.C.

Abstract

Klęska M. Licyniusza Krassusa pod Carrhae w 53 r. przed Chr. doprowadziła do wytworzenia się na wschodnim pograniczu Imperium Romanum bardzo niebezpiecznej dla Rzymian sytuacji, gdyż nie posiadali oni już w tym rejonie sił potrafiących przeciwstawić się zwycięskim Partom i obronić leżących tam prowincji. Ponieważ rzymskie państwo nadal znajdowało się z nimi w stanie wojny, należało się spodziewać, że ich władca zechce wykorzystać trudne położenie już pokonanych przeciwników, zaatakuje owe posiadłości i włączy je do własnego królestwa. Przedmiotem niniejszego artykułu jest prześledzenie polityki rzymskich władz wobec zagrożenia, które dla wschodnich prowincji stanowili Partowie, oraz jego podłoża. W początkowych partiach tekstu omawiana jest sytuacja wytworzona na Wschodzie po klęsce Krassusa oraz jej konsekwencje. Następnie analizowane są poczynania Rzymian wobec partyjskiego zagrożenia w latach 53—50. Dążąc do ich dogłębnego wyjaśnienia, autor rozważa także sytuację panującą w Rzymie w latach 53—52, akcentując ówczesne konflikty polityczne znacząco ograniczające zdolności Republiki do zajmowania się sprawami Wschodu. Szczególną uwagę poświęcono również wiążącym się z nimi działaniom Gn. Pompejusza w czasie jego trzeciego konsulatu, a także wyznaczeniu wschodnim prowincjom nowych namiestników, zwłaszcza Syrii i C ylicji najbardziej zagrożonym przez Partów oraz polityce konsulów i senatu wobec tej sprawy w latach 51—50. Autor prezentuje także postawy zarządców wspomnianych prowincji, ich plany i zamierzenia, działalność w czasie pobytu na Wschodzie, szczególnie inicjatywy zmierzające do obrony powierzonych im obszarów przed atakami Partów, w tym dążenia do wzmocnienia stacjonujących tam wojsk. Ponadto współpracę owych namiestników, ich poczucie obowiązku oraz sposoby postrzegania i wypełniania przez nich powierzonych im zadań. Większość tych ostatnich kwestii przedstawiona jest w odniesieniu do Cylicji, ponieważ o poczynaniach jej ówczesnego zarządcy M. Tulliusza Cycerona zachowało się najwięcej informacji, które na dodatek wywodzą się z jego tekstów.