Księgi miejskie Proszowic z XV–XVIII w. Studium kodykologiczne

Abstract

Artykuł stanowi wstępne studium dotyczące ksiąg miejskich Proszowic. Było to miasto królewskie położone w dawnym województwie krakowskim, zaliczane do II kategorii podatkowej, lokowane w 1358 r. przez Kazimierza Wielkiego. Sporządzono opisy kodykologiczne 10 zachowanych i zidentyfikowanych rękopisów. Ponadto zostały zinwentaryzowane rozproszone fragmenty ksiąg ławniczych, radzieckich i radziecko-ławniczych z XVII–XVIII w. Najstarsza księga miejska (l. 1418– 1456) zawiera głównie wpisy rady, w części dokonane z udziałem wójta i ławników. Jeden z tomów to księga rachunkowa z lat 1768–1786. Pozostałe rękopisy to księgi ławnicze, a więc dokumentacja działalności sądu ławniczego (l. 1449–1588) oraz księga kryminalna, która zawiera wpisy z lat 1581–1686 dotyczące spraw karnych rozpatrywanych przez sąd miejski. W ramach ksiąg wójtowsko- -ławniczych można zasadniczo wyróżnić dwie serie, które były prowadzone od XV w. Pierwsza początkowo miała postać składek bez oprawy, natomiast druga to kodeksy, czyli rękopisy oprawione. Oprócz czterech najstarszych rękopisów pozostałe księgi miejskie Proszowic nie były dotąd znane i wykorzystywane w literaturze. The article is a preliminary study of Proszowice town records. Proszowice was a royal town located in the former Cracow voivodeship, classified into 2nd tax category. The town charter was granted in 1358 by Casimir the Great. Codicological descriptions of 10 extant and identified manuscripts were prepared. Moreover, an inventory was prepared of dispersed fragments of bench records, council records and bench/council records of 17th–18th century. The oldest book of town records (1418–1456) includes mostly the council entries, in part made with participation of the mayor and aldermen. One of the volumes is an accounting ledger from 1768–1786. The remaining manuscripts are bench records, i.e. the documentation of the magistrate court (1449–1588) and the book of criminal records, which comprises entries from 1581–1686 pertaining to criminal cases examined by the town court. The mayor/aldermen records can be essentially divided into two series, kept from 15th century. The first was initially composed of unbound folded sheets, the other comprises codices, i.e. bound manuscripts. Other than the oldest four manuscripts, Proszowice town records were hereto not known or used in literature.