Stulecie pomiarów zmian położenia klifu Lodowca Hansa (S-Spitsbergen)

Abstract

W pracy przedstawiono rys historyczny pomiarów rejestrujacych zmiany poło enia klifu Lodowca Hansa od poczatku XX wieku, (tj. od lat, kiedy jak powszechnie sie uwa a, sporzadzano dla tych obszarów ju kartometryczne mapy) do roku 2007 włacznie. Przedstawiono stosowane na przestrzeni tego okresu metody pozyskiwania danych (mapy morskie, fotogrametria lotnicza i naziemna, teledetekcja), stosowane metody ich opracowania (analogowe i analityczne, punktowe i ciagłe) oraz wyniki ilustrujace zmiany geometrii klifu lodowca (graficzne i analityczne). Przedstawione w ró nej postaci wyniki wskazuja bezsprzecznie na niemal stała, na przestrzeni XX wieku, regresje klifu. W okresie ostatniego stulecia (do 2007 roku) jej wielkosc jest rzedu 2 600 m, co daje sredni roczny regres rzedu 24 m. Jak wskazuja niektóre obserwacje coroczne, w pewnych okres ach czasu miały miejsce krótkotrwałe transgresje (np. w roku 1973 oraz w 1993). Znaczna uwage poswiecono pracom wykonanym latem 2007 roku opisujacych zastosowanie automatycznego monitoringu strefy czołowej badanego lodowca. Zebrany w okresie dwóch miesiecy polarnego lata materiał dostarczył ponad tysiac stereogramów dokumentujacych zjawiska zachodzace w strefie marginalnej lodowca (cielenie, wypływy wód subglacjalnych oraz dynamike szczelin). Podsumowanie zawiera kilka wniosków dotyczacych aspektu dokładnosciowego, logistycznego i ekonomicznego. Rozpoczete przed cwiercwieczem przez wyprawy lacjologiczne Uniwersytetu Slaskiego regularne rejestracje terrofotogrametryczne, przyczyniły sie znacznie do tego, e Lodowiec Hansa został wytypowany w planach badawczych IV Miedzynarodowego Roku Polarnego jako lodowiec wzorcowy.