Propaganda of Philip the Arabian's dynastic idea (244-249 a.d.) : numismatic evidence

Abstract

Autor artykułu zwraca uwagę na to, iż motywem szczególnie wyróżniającym się w mennictwie Filipa Araba jest rodzina cesarska. Monety „rodzinne" tego władcy charakteryzuje: a) nominałowa rozległość emisji, b) okazała reprezentacja monet poza standardami nominałowymi, zapewne tzw. medalionów, c) zastosowanie na rewersach oryginalnych i wymownych legend (DE PIA MATRE PIVS FIL1VS oraz AVG. PATR1 AVG. MATRI), d) uporczywe zestawianie wizerunków (często zwróconych ku sobie) rodziny panującego. Przyczyn owej intensywnej propagandy autor upatrywałby w dwóch przesłankach. 1. Panowanie Filipa Araba (244-249 n.e.) było czasowo niezbyt odległe od epoki Septymiusza Sewera (193-211 n.e.), w której silnie akcentowano (m.in. za pośrednictwem monet) ideę dynastyczną. Chęć nawiązania przez Filipa Araba do propagandowych działań wybitnego i charyzmatycznego twórcy dynastii seweriańskiej mogła w istotny sposób zaważyć na wyeksponowaniu przez tego cesarza idei budowy własnej dynastii. 2. Wola Filipa Araba zapoczątkowania dynastii, a w konsekwencji stabilizacji rządów, wynikała przypuszczalnie również z obserwacji i doświadczeń tego cesarza, jeśli idzie o czasy niemal bezpośrednio bądź bezpośrednio poprzedzające jego panowanie. Notujemy bowiem wówczas w Cesarstwie Rzymskim dużą destabilizację władzy imperialnej. Tak więc w 235 r.n.e. zamordowany został Aleksander Sewer. W 238 r.n.e. państwo rzymskie miało aż 7. cesarzy (Maksymin Trak wraz z synem Maksymem, Gordian I i II, Balbin, Pupien oraz Gordian II), z których 6 pierwszych zginęło w walkach między sobą. Wreszcie w 244 r.n.e. w dość niejasnych okolicznościach stracił życie poprzednik Filipa Araba - wspomniany wyżej Gordian III. Jest więc rzeczą naturalną, iż Filip Arab mógł obawiać się podobnej sytuacji i w konsekwencji m.in. realizował i usilnie propagował ideę dynastyczną.