Pismo historii

Abstract

Artykuł poddaje analizie rolę historii w kulturze zachodniej oraz omawia warunki jej dyskursywnego oddziaływania. De Certeau postrzega historię jako dyskurs mogący zaistnieć jedynie w rezultacie gestu radykalnego oddzielenia przeszłości od teraźniejszości, w rezultacie odgrodzenia się od Innego, który staje się przedmiotem historii, ale też od Innego, który pozostaje dla niej niewidoczny, o którym milczy i z którym w relacje nie wchodzi. Taki konstytuujący historię ruch odbywa się w oparciu o zastałą władzę polityczną, która uprawomocniając dyskurs historyczny, wytwarza dla niego miejsce w społeczeństwie, równocześnie stając się zarówno beneficjentem historiograficznego opisu oraz jego niedoścignionym przedmiotem. Owa relacja z podmiotem władzy determinuje procesy wytwarzania historii, które de Certeau postrzega w kategoriach pracy i produkcji. W tym sensie historiografia odkrywa dwa konieczne i współistniejące sensy rzeczywistości generowane przez metodologię naukową: z jednej strony rzeczywistość stanowi rezultat analizy, z drugiej jest jej postulatem. By się jednak ukonstytuować jako dyskurs rzeczywistości, historia musi funkcjonować w kulturze jak mit, rozumiany jako autorefleksyjna praktyka, która podtrzymuje społeczną tożsamość w relacji z Innym.