Starania socjalistów na uchodźstwie na rzecz swoich uwięzionych towarzyszy w kraju w czasie procesu działaczy WRN jesienią 1948 r. : (dokumenty ze zbiorów Archiwum Adama i Lidii Ciołkoszów w Londynie)

Abstract

W systemie komunistycznym procesy polityczne odgrywały ważną rolę jako element zastraszenia społeczeństwa i rozbicia wszelkiej opozycji. Ich tradycja wywodzi się przede wszystkim z wielkich procesów lat trzydziestych, m.in. Nikołaja Bucharina czy Michaiła Tuchaczewskiego. Po 1945 r. zaczęły one występować we wszystkich krajach demokracji ludowej, obejmując nie tylko działaczy podziemia, legalnej opozycji, ale i czołowych przywódców partii komunistycznych odsuniętych od władzy. Wymienić tu można kilka przykładów: proces Nikoły Petkowa, Trajczo Kostowa w Bułgarii, Iuliu Maniu, Lukretiu Patrascanu w Rumunii, Laszlo Rajka na Węgrzech, Gustawa Husaka, Rudolfa Slanskyego w Czechosłowacji. Lansowano koncepcje Stalina, że w miarę budowy socjalizmu walka klasowa będzie się zaostrzać. Pogląd ten stał się podstawą teoretyczną polityki represji wobec całych klas, warstw czy środowisk społecznych. Na Węgrzech np. stosowano zasadę „kto nie z nami, ten przeciw nam” […].