http://hdl.handle.net/20.500.12128/17886
Tytuł: | Getto łódzkie we współczesnej literaturze dla dzieci i młodzieży : krytyka "nowej wrażliwości" |
Autor: | Tomczok, Marta |
Słowa kluczowe: | literatura dla dzieci i młodzieży o Zagładzie; getto łódzkie; nowa wrażliwość; nowa humanistyka; postpamięć; kicz holokaustowy |
Data wydania: | 2020 |
Źródło: | "Zagłada Żydów" Nr 16 (2020), s. 665-684, doi 10.32927/ZZSiM.660 |
Abstrakt: | Artykuł stanowi krytykę zjawiska literatury dla dzieci i młodzieży o Zagładzie z perspektywy tzw. nowej wrażliwości. Jest to kategoria oznaczająca kierunek myślenia w inspirowanych nową humanistyką studiach antropologiczno-kulturowych. Jego istotę stanowi udzielenie głosu podmiotom wcześniej marginalizowanym (dzieciom, zwierzętom, roślinom, przedmiotom, tzw. innym) oraz zwrócenie im sprawczości. Analizując dwa przykłady współczesnej literatury na temat Litzmannstadt Ghetto – Rutka Joanny Fabickiej oraz Naród zatracenia Macieja Świerkockiego i Mariusza Sołtysika – autorka pokazuje, że mimo uczynienia bohaterami rzeczy czy zwierząt literatura ta nie potrafi zmierzyć się z czyimś doświadczeniem Zagłady, a formy narracji, jakie wytwarza, nie oddają w pełni skomplikowanego losu tysięcy żydowskich dzieci. Wiele przykładów takiej narracji łączy się z nadużyciami w sensie formalnym („podróbki” dokumentu osobistego) i emocjonalnym, żerując wręcz na wrażliwej (podatnej na ponowne zranienie) postaci samego dziecka i okrucieństwach historii, jakim było poddawane. Istotną częścią artykułu są analizy wybranych przykładów kiczu holokaustowego związanego z problematyką dziecka i Zagłady, w tym interpretacje obrazów „wielkiej szpery” (w powieściach Leslie Epsteina, Steve’a Sem-Sandberga, Fabickiej, Świerkockiego i Sołtysika), mających kluczowe znaczenie w zachowaniu stosowności w utworach o Zagładzie adresowane do młodego czytelnika. Autorka, korzystając z wniosków Barbary Engelking, Joanny Tokarskiej-Bakir, Susan Rubin Suleiman, Jacka Leociaka i Borisa Cyrulnika, dochodzi do wniosku, że szczególnie szkodliwa w wytwarzaniu tego typu narracji okazuje się postpamięć. Zjawisko to przestaje być traktowane przez pisarzy i badaczy zgodnie z definicją nadaną mu przez Marianne Hirsch i staje się ramą interpretacyjną dla całej sztuki o Holokauście, mającej w nieskończoność rozbudzać cierpienie odbiorcy, a samą Zagładę czynić niegojącą się, otwartą raną. |
URI: | http://hdl.handle.net/20.500.12128/17886 |
DOI: | 10.32927/ZZSiM.660 |
ISSN: | 2657-3571 1895-247X |
Pojawia się w kolekcji: | Artykuły (W.Hum.) |
Plik | Opis | Rozmiar | Format | |
---|---|---|---|---|
Tomczok_Getto_lodzkie_we_wspolczesnej_literaturze_dla_dzieci_i_mlodziezy.pdf | 396,86 kB | Adobe PDF | Przejrzyj / Otwórz |
Uznanie autorstwa - użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych 3.0 Polska Creative Commons