Manichaeism in the context of Ephraim's polemics with the Bardesanian doctrine and the system of Marcion in "Prose refutations"

Abstract

W Prose Refutations Efrem Syryjczyk polemizuje nie tylko z manicheizmem, ale również z heretyckimi poglądami Bardesanesa i Marcjona. Zamiarem autora Prose Refutations było zdemaskowanie podobieństw i różnic w nauce zwalczanych systemów oraz sprostowanie błędnych opinii na ich temat. Problem badawczy podjęty w artykule wyznaczony został przez pytania o obiektywizm syryjskiego Polemisty w prezentacji zwalczanych herezji. Efrem nazywa Bardesanesa „syryj­ski filozof’, „nauczyciel Manesa”, „starszy brat (Manesa)”. Podobnie marcjonici otrzymują status przodków manichejczyków i nazwę „starsi bracia”. W nauce Bardesanesa Efrem krytykował tezy nauki kosmologicznej, zaś w sporach z na­uczaniem Marcjona akcentował jego biblijny charakter. Zdaniem Efrema wszyst­kie herezje są złe, ale w różnej mierze: wszystkie wprowadzają zamieszanie, jednak najgorszy jest manicheizm.