La Pologne martyre w niewidzialnej dłoni Adama Smitha : przyczynek do refleksji nad kształtowaniem się kapitalizmu w Polsce współczesnej

Abstract

W tytule naszego artykułu znalazły się dwie metafory nawiązujące do odmiennych koncepcji filozoficznych, przejawiających się w jednostkowych światopoglądach. Metafora La Pologne martyre odsyła nas do tradycji romantycznej, natomiast niewidzialna dłoń Smitha – do liberalnej ideologii wolnego rynku. Nie sposób jednak porównywać romantyzmu i liberalizmu z hermetycznymi systemami filozoficznymi, których wpływ na praktykę życia codziennego bywa często znikomy. Nie podejmujemy się oczywiście próby w miarę całościowego opisu owego wpływu – rzecz wymagałaby zapewne napisania książki – chcemy raczej zwrócić uwagę na następującą kwestię: w kulturze polskiej, by odwołać się do słynnej tezy Marii Janion, w przeciągu ostatnich minionych dwóch wieków dominował tak zwany paradygmat romantyczny, który zaczął się wyczerpywać pod koniec wieku ubiegłego. Kultura polska znalazła się zatem w fazie przejściowej, w fazie przemiany paradygmatów (Fragment tekstu).