Abstrakt: | Celem niniejszego artykułu jest analiza aspektów strukturalnych, pragmatycznych, poznawczych
oraz stylistycznych gatunku językowego kazania w Parochial and Plain Sermons bł. Johna
Henry’ego Kardynała Newmana. Pod względem strukturalnym, kazania Newmana cechuje brak
jakiegokolwiek schematu kompozycyjnego, opisywanego przez teorie retoryczne. W Kościele
anglikańskim epoki wiktoriańskiej kazania były rodzajem „literatury ustnej”, odczytywanej z ambony
podczas nabożeństwa. Od strony pragmatyki językowej, szczególną rolę w praktyce kaznodziejskiej
Newmana odgrywał jego przykład życia jako narzędzie komunikacji Słowa Bożego. Kazaniom
Newmana towarzyszył rodzaj nadprzyrodzonej atmosfery oraz magnetyzmu pomiędzy kaznodzieją,
a słuchaczami. W warstwie poznawczej, Parochial and Plain Sermons stanowią niemalże kompendium
dogmatyki chrześcijańskiej, z wyraźnym akcentem na praktyczne zastosowanie prawd teologicznych
w życiu chrześcijańskim. Jest w nich także wiele odniesień do życia Błogosławionego.
Pod względem stylistycznym, kazania Newmana uderzają prostotą, związaną z tak zwanym „stylem
realnym” – Newman używa języka codziennego, unika wyszukanych figur retorycznych, sięgając
za to po konkretne przykłady z życia, z Biblii oraz z życiorysów świętych i ojców Kościoła. |