Ocena zanieczyszczenia osadów w zbiornikach wodnych w aspekcie użytkowania gruntów

Abstract

Powstawanie osadów w misach zbiorników wodnych jest niepożądane, gdyż wiąże się z ich zamulaniem oraz wzrostem żyzności wód. Osady mogą być również środowiskiem akumulacji mikrozanieczyszczeń. Podjęte badania dotyczyły oceny możliwości wykorzystania osadów do prac ziemnych, warunkowanego stopniem ich zanieczyszczenia. Badano osady deltowe i denne w wybranych zbiornikach wodnych regionu górnośląskiego. Określano stężenia metali śladowych (As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn) zgodnie z przepisami prawnymi, dotyczącymi warunków dopuszczenia wykorzystania osadów. Badania wykazały znaczny stopień zanieczyszczenia osadów, zwłaszcza barem, kadmem, ołowiem i cynkiem. Stężenia tych metali często dopuszczały możliwość wykorzystania osadów tylko na terenach przemysłowych, a w niektórych przypadkach wykorzystanie nawet tam byłoby niedopuszczalne. Pod względem zawartości kobaltu i niklu (stężenia stosunkowo niskie) część badanych osadów mogłaby być wykorzystana na wszelkich terenach, nawet objętych ochroną prawną. Zanieczyszczenie chromem i miedzią na ogół dyskwalifikowało wykorzystanie osadów na terenach chronionych, jednak byłoby ono możliwe na obszarach rolniczych i leśnych. Stopień zanieczyszczenia osadów odzwierciedlał wpływy antropogenne na dany zbiornik, na ogół znaczące w obszarze badań. Możliwości wykorzystania osadów ze zbiorników regionu górnośląskiego na potrzeby prac ziemnych są zatem bardzo ograniczone.