Abstrakt: | Powtórzmy drogę podziałów, którą z konieczności należało przejść,
by ująć wieloraki byt w jego odniesieniu do jedności. Filozofia pierwsza
stawia sobie za cel badanie bytu jako bytu. Ten jawi się wielorako za sprawą
kategorii, aktu-możności, prawdy-fałszu. Każde z tych rozumień bytu przejawia
go, lecz wszystkie razem ukrywają go za wielością możliwych określeń.
Byt jako prawda zostaje jednak wyróżniony, co oznacza, że ze względu na to
jego rozumienie pozostałe sensy bytu utworzą jedność jego ujęcia. Prawda
dianoetyczna, bezpośrednio związana z bytem ujmowanym według kategorii,
ma jednak swą podstawę w prawdzie noetycznej nie posiadającej już swego
przeciwieństwa. W ten sposób z prawdy noetycznej zostaje wywiedziona
prawda dianoetyczna, ujmowana według kategorii, i dopiero ona wyraża byt
istotny i przypadłościowy, możliwy i aktualny. Ostateczna zatem możliwość
rozumienia wielorakiego bytu w odniesieniu do jedności zasadza się na
noetycznym ujęciu bytu tym, czym jest. W ten sposób kategorie odniesienia
do substancji dają się rozumieć zarówno ontycznie (jako schematy bytu),
jak i logicznie (jako schematy orzekania), dystynkcje te są bowiem jedynie
rezultatem analizy pierwotnej ontologicznej jedności syntezy kategorialnej,
która ma swe źródło w poznaniu noetycznym. |