| Abstrakt: | W rozprawie zaprezentowane zostały sylwetki czterech pisarzy oraz ich twórczość, są nimi: Maksymilian Jasionowski, Alfons Pośpiech, Franciszek Pilarek i Józef Ryszka, których twórczość została omówiona dokładnie, ze szczególnym naciskiem na okres 1922-1945. W każdym rozdziale starano się pokazać także szerzej problemy polityczne, społeczne czy kulturalne, stanowiące tło dla opisywanego dorobku, ważne przy
przyjętym w dysertacji sposobie ujmowania i opisywania problematyki literackiej.
Badane teksty stanowią element literatury popularnej, która tak jak inne utwory winny być interpretowane za pomocą literaturoznawczych narzędzi badawczych. W niniejszej rozprawie starano się, zgodnie z sugestiami badawczymi K. Heskiej-Kwaśniewicz oraz K. Kossakowskiej-Jarosz, nie porównywać utworów autorstwa omawianych pisarzy z twórczością ogólnopolską. O błędzie zestawiania i oceniania literatury śląskiej na tle ogólnopolskiej pisała K. Heska-Kwaśniewicz już pod koniec lat osiemdziesiątych: „ [ ...] twórczość śląska posiadała barwę plebejską. [ ...] nawet jeśli tworzyli ją inteligenci śląskiego pochodzenia. Fakt ten uwarunkowany dziejami historycznymi dzielnicy określił więc zarówno twórców, jak i odbiorców. Owa barwa plebejska była później często dla badaczy myląca, określano ją jako "zapóźnienie kulturowe" gdyż nie znajdując podobnego zjawiska w polskiej kulturze literackiej, to co powstawało na Śląsku porównywano z podobnymi zjawiskami niewspółrzędnymi, a porównania wypadały zawsze na niekorzyść twórców śląskich." |