| Abstrakt: | W XXI wieku każdy człowiek bez względu na różnice dzielące jednostki
ma zagwarantowane prawo do wolności i godnego życia. Jest to jedna z podstawowych
kategorii regulujących życie społeczne. Wolność do działania i do nieczynienia niczego
co jest niezgodne z naszą wolą. Jest to także prawo do ochrony przed działaniami
innych, które mogą to prawo naruszyć. Jednak to tylko stworzenie warunków
do wolności, a nie sama wolność. Nasze działania dopiero realizują ideę tego pojęcia,
urzeczywistniają je. Z wolnością związane jest również pojęcie odpowiedzialności
szczególnie za prawo do wolności innych. Dlatego nasze działania są ograniczone
poprzez przepisy prawne, normy moralne oraz nakazy religijne. W każdym
społeczeństwie są jednak jednostki, które nie respektują tych praw.
Przemoc postrzegana jest jako akt agresji, który zagraża naszej wolności
i godności człowieka. W tym ujęciu przemoc wewnątrz rodziny godzi w podstawową
wartość społeczeństwa demokratycznego. Ten naturalny system społeczny, jakim jest
rodzina powinien zapewnić bezpieczeństwo i wychowanie potomstwa w środowisku
wolnym od przemocy. Inni członkowie rodziny również mają prawo do życia
warunkach zapewniających im bezpieczny i godny byt.
Przemoc występująca w wychowaniu dostarcza dziecku wadliwych wzorców
zachowań, niszczy jego godność, poczucie bezpieczeństwa. Często staje się przyczyną
ucieczek młodzieży z domu rodzinnego czy ze szkoły, wagarowania, przystępowania
do agresywnych grup.
Krzywdzone psychicznie i fizycznie dzieci przejawiają często w swoim
zachowaniu cechy nadpobudliwości, agresji i cynizmu. Z kolei te bardziej wrażliwe
cierpią z powodu apatii, depresji, poczucia bezsensu życia.
Jeśli dziecko jest świadkiem brutalnych zachowań, nierzadko rękoczynów,
awantur między rodzicami, jeśli jest bite, ostro karane, to również przyjmuje te intencje,
uczy się jak to robić, jak być złym. W trakcie wychowania w domu, młodzież
nie otrzymuje wystarczającej informacji o sposobach radzenia sobie z tkwiącymi w ich
psychice skłonnościami do agresji. Poszukuje różnorakich form jej tłumienia
samodzielnie bądź w grupie rówieśniczej. Może to wywoływać sytuację, w której
młodzi ludzie odreagowując stresy, frustracje nagromadzone w czasie, zaczynają
stosować przemoc fizyczną.
Sytuacja, o której mowa, stała się przyczyną, dla której obszar ten stał się
obiektem badań w niniejszej pracy.
Praca składa się w sumie z siedmiu rozdziałów. W rozdziale pierwszym
przedstawiono rozważania na temat aspektów funkcjonowania dziecka w rodzinie.
Natomiast w rozdziale drugim poruszono problem przemocy w rodzinie jako przejaw
patologizacji stosunków międzyludzkich. Rozdział trzeci i czwarty poświęcono analizie
zachowań agresywnych i dewiacyjnych dzieci i młodzieży w środowisku społecznym.
Rozdział piąty opisuje metodologię badań nad zachowaniami agresywnymi młodzieży
przebywającej w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych województwa śląskiego.
W kolejnych częściach pracy, a więc w rozdziałach szóstym i siódmym prezentowane
są wyniki szczegółowych analiz odnośnie zachowań agresywnych i dewiacyjnych
badanej młodzieży.
W bibliografii zostały zawarte wszystkie publikacje, które umożliwiły
przygotowanie niniejszej pracy. |