Przestrzeń biblioteczna w opiniach bibliotekarzy, architektów i użytkowników (na przykładzie polskich bibliotek naukowych 1989-2009)

Abstract

Znajomość potrzeb użytkowników oraz wymiana informacji między bibliotekarzami i architektami umożliwiają stworzenie przestrzeni bibliotecznej o najwyższej jakości, naturalnie przy uwzględnieniu uwarunkowań. Dlatego bardzo ważne jest poznanie świadomości profesjonalistów na ten temat w obu środowiskach, a też zagadnienie wymaga przedstawienia wagi tych założeń studentom informacji naukowej i bibliotekoznawstwa, jak i architektury. Autorka w tym celu przeprowadziła badania własne publikowanych opinii zagranicznych i krajowych w wybranej literaturze fachowej w okresie 20-lecia (po 1989 r.), dotyczących przyjętych rozwiązań organizacyjnych i architektonicznych (funkcjonalno – estetycznych) przestrzeni współczesnych bibliotek naukowych. Wyniki te zestawiła z ankietowymi bezpośrednimi badaniami tych środowisk, przeprowadzonymi w latach 2003 i 2007. Została w nich porównana zgodność opinii bibliotekarzy, architektów oraz innych użytkowników bibliotek i wysnute wnioski o konieczności zacieśnienia ich współpracy. W analizie ocen zostały wykorzystane kryteria jakości przestrzeni bibliotecznej Anglika Andrew McDonalda, opublikowane w 2006 r., które autorka wprowadziła do literatury polskiej w 2008 r. Dla skonkretyzowania podstawy badań w Polsce został sporządzony katalog 51 budynków bibliotecznych (1989-2009), opatrzony bibliografią wypowiedzi publikowanych oraz danymi o architektach i budynkach. Główną metodą całej rozprawy jest metoda funkcjonalna. W poszczególnych częściach rozprawy zostały zastosowane, jako techniki badawcze: analiza i krytyka piśmiennictwa, porównawcza, The Best Practice, studium przypadku, socjologiczno - statystyczna, bibliograficzna. Przeprowadzone badania pozwoliły usystematyzować wiedzę pomocną w projektowaniu przestrzeni bibliotecznej o wysokiej jakości, przydatną dla profesjonalistów i w edukacji. Ukazane zostały podobieństwa i różnice w świadomości bibliotekarzy, architektów i innych użytkownikami bibliotek na temat oceny przestrzeni bibliotecznej. Autorka uwidoczniła zalety cech jakości dobrej przestrzeni Andrew McDonalda, jako nowego kryterium oceny bibliotek oraz wyraz porozumienia architektów i bibliotekarzy (w relacji do zasad H. Faulkner-Browna) oraz podsumowała znaczenie i rolę bibliotekarzy dla stworzenia nowoczesnej przestrzeni bibliotecznej, szczególnie jako twórców programów użytkowych.