Spektakl - granica - ekran : mur berliński w filmie niemieckim

Abstract

Problemem wciąż otwartym i słabo obecnym jest mur berliński w odniesieniu do przemian zapoczątkowanych przez 1989 rok w Internecie. W pracy sugeruję jedynie możliwość odniesienia się źródeł internetowych w wypadku dyskusji o architekturze byłej NRD. Interesuje mnie istnienie muru berlińskiego jako szczególnego rodzaju granicy, łączącej cechy materialnego obiektu i konstrukcji symbolicznej. Ciekawią mnie metamorfozy muru, jego medialna kariera, zdolność do budowania sensów, wyobrażeń i podleganie manipulacjom. W pracy będzie mnie interesowała nie tyle obecność muru berlińskiego w perspektywie historycznej (choć także), co sposoby jego funkcjonowania jako obiektu przyjmującego różne role w filmowych konkretyzacjach i jego symboliczna referencyjność. Będę chciała pokazać, że filmowe reprezentacje przeszłości z motywami muru berlińskiego są świadectwem procesu porządkowania historycznych punktów odniesienia i przepracowywania historycznej zmiany. Przemawiają za tym sposoby konstruowania filmowych narracji, tak w warstwie fabularnej, jak i formalnej, przywołujące znane wątki kinematograficznego imaginarium. Nie są one przywoływane przypadkowo; filmy o murze tworzą nurt oparty na wspólnych motywach, który próbuje oswoić zmianę, uobecnić ją w pamięci kulturowej i społecznej świadomości. Uznałam, że odniesienia do zmiany związanej z tzw. upadkiem muru i zjednoczeniem Niemiec powinny być również wpisane w szerszy kontekst historyczny, społeczny i medialny.