Potencjał społeczny bibliotek publicznych na przykładzie Krakowa

Abstract

Celem niniejszej pracy jest zilustrowanie problematyki potencjału społecznego ze szczególnym uwzględnieniem kwestii jego rozwoju oraz omówienie możliwości wdrożenia tego procesu w bibliotekach publicznych. Praca opiera się na podejściu systemowym i założeniu, że najważniejszym zasobem biblioteki są pracownicy oraz tkwiący w nich potencjał społeczny, od którego zależy stopień zaspokojenia potrzeb klientów – użytkowników i otoczenia. Całość rozprawy złożona jest ze wstępu, czterech rozdziałów uzupełnionych wynikami badań, zakończenia, załączników i bibliografii. W rozdziale pierwszym zatytułowanym Biblioteka jako organizacja non – profit przybliżona została treść pojęcia i istota organizacji non-profit oraz przedstawiono specyfikę biblioteki publicznej w aspekcie organizacji niedochodowej. Rozdział drugi, pt. Potencjał społeczny biblioteki poświęcony jest problematyce tkwiącego w pracownikach potencjału. Ukazana w nim została istota tego potencjału oraz tworzące go elementy, do których należą: wiedza, umiejętności, poziom umysłowy, cechy osobowościowe, motywacja, poziom kulturalny, poziom moralny, stan psychofizyczny. Omówiono w nim także osobliwości potencjału społecznego biblioteki, czyli cechy i właściwości odróżniające potencjał społeczny biblioteki od potencjału społecznego pozostałych organizacji. W rozdziale tym została zawarta także charakterystyka potencjału społecznego jako strategicznego zasobu i kapitału biblioteki. Rozważania będące treścią drugiego rozdziału koncentrują się również wokół wpływu potencjału społecznego na efektywność biblioteki. Rozdział trzeci pt. Rozwój potencjału społecznego biblioteki poświecony jest jak sam tytuł wskazuje, kwestii rozwoju ucieleśnionego w pracownikach potencjału. Wyjaśniono znaczenie i istotę pojęcia rozwoju bibliotek oraz rozwoju potencjału społecznego biblioteki. W rozdziale tym przedstawione zostały potencjalne cele rozwoju potencjału społecznego oraz strategia rozwoju potencjału społecznego pracowników. Wskazano także najważniejsze czynniki determinujące skuteczność rozwoju potencjału społecznego oraz ukazano związek rozwoju potencjału społecznego z komunikacją w bibliotece oraz systemem motywacyjnym. W rozdziale tym dokonano także przeglądu metod rozwoju potencjału społecznego mogących mieć zastosowanie w bibliotekach. Rozważania będące treścią trzeciego rozdziału koncentrują się również wokół koncepcji biblioteki jako organizacji uczącej się oraz ukazują ryzyko towarzyszące rozwojowi cech i właściwości personelu bibliotecznego. W rozdziale czwartym zatytułowanym Proces rozwoju potencjału społecznego biblioteki na tle jej funkcji personalnej, dokonano przeglądu poszczególnych elementów funkcji personalnej zgodnie z kolejnością ich występowania w łańcuchu przedsięwzięć realizowanych w ramach zarządzania potencjałem społecznym, ukazując jednocześnie związek procesu rozwoju potencjału społecznego z pozostałymi dziedzinami funkcji personalnej. Dopełnienie trzeciego rozdziału stanowią informacje na temat stanu rozwoju potencjału społecznego w wybranych bibliotekach Niemiec i Kanady. W Bibliografii zamieszczono wykaz literatury zarówno z zakresu organizacji i zarządzania jak również bibliotekoznawstwa, która została wykorzystana w toku przygotowywania pracy. Prezentowana rozprawa stanowi próbę przedstawienia problematyki potencjału społecznego w instytucjach bibliotecznych. Z uwagi na obszerność analizowanego tematu stanowi ona wprowadzenie do dalszych szczegółowych rozważań poświęconych poszczególnym obszarom funkcji personalnej w bibliotekach.