Między potrzebą osiągania i transgresji a aspiracjami życiowymi młodych częstochowianek

Abstract

Niniejsza rozprawa dotyczy kobiet, a dokładnie młodych częstochowianek i „kobiet sukcesu”, czyli pań realizujących się w różnych sferach: gospodarczej, politycznej, społeczno-kulturalnej czy rodzinnej. Swoją uwagę skupiłam na zbadaniu i poznaniu potrzeb, działań transgresyjnych oraz aspiracji życiowych respondentek. Dyscypliną, która najbardziej wielostronnie zajmuje się wspomnianymi terminami jest psychologia. Tematyka pracy lokuje ją więc na pograniczu psychologii społecznej, socjologii i gender studies. Do napisania dysertacji skłoniły mnie w głównej mierze osobiste zainteresowania problematyką kobiet, ich rolą i miejscem w społeczeństwie, w zmieniającej się rzeczywistości społecznej, kulturowej i politycznej. Warto nadmienić, że badania dotyczące powyższej tematyki nie były realizowane w regionie częstochowskim. Analizę zgromadzonego przeze mnie materiału badawczego przedstawię w dalszej części pracy. Przedmiotem badań przedstawionych w niniejszej rozprawie są potrzeby, zwłaszcza potrzeba osiągnięć, działania transgresyjne i aspiracje życiowe częstochowianek w przedziale wiekowym 24-29 lat. Zagadnienia dotyczące aspiracji życiowych obejmują aspiracje edukacyjne, zawodowe, rodzinne, osobiste, społeczne i polityczne. Przedmiotem badań są również biografie „kobiet sukcesu”, mieszkających bądź realizujących się zawodowo w Częstochowie. Celem podjętej pracy badawczej jest przedstawienie i opisanie aspiracji i potrzeb życiowych badanych kobiet oraz podejmowanych przez nie działań typu „poza”. Celem badań jest również zbadanie i opisanie w jakim stopniu potrzeba osiągania i transgresja wpływają na aspiracje młodych częstochowianek. W rozdziale pierwszym niniejszej pracy przedstawiłam zagadnienia teoretyczne dotyczące problematyki potrzeb w literaturze przedmiotu. Zaprezentowałam definicje potrzeb i ich klasyfikacje, a także genezę potrzeby osiągania, mechanizmy jej funkcjonowania oraz regulacyjne konsekwencje potrzeby osiągnięć. Rozdział drugi zawiera teoretyczne ujęcie koncepcji transgresyjnej człowieka, a dokładniej rodzajów i mechanizmów działań transgresyjnych. Przedstawiłam też transgresyjność jednostki w ujęciu socjologicznym. W rozdziale trzecim zaprezentowałam zagadnienia teoretyczne dotyczące problematyki aspiracji życiowych. Omówiłam pojęcie aspiracji, poziomy i rodzaje aspiracji oraz ich strukturę, dynamikę i uwarunkowania. Rozdział czwarty zawiera założenia metodologiczne badań własnych: przedmiot i cel badań, teoretyczne źródła badań empirycznych, problemy i hipotezy badawcze, zmienne i wskaźniki, metody, techniki i narzędzia badawcze oraz charakterystykę terenu badań i badanej populacji. Rozdział piąty poświęciłam analizie badań ilościowych przeprowadzonych wśród trzystu częstochowianek w przedziale wiekowym 24-29 lat, stu pięćdziesięciu z wykształceniem wyższym i stu pięćdziesięciu, które zakończyły naukę na niższym szczeblu edukacji. W rozdziale tym przedstawiłam potrzeby i aspiracje młodych częstochowianek. Odpowiedziałam też na pytanie, czy podejmują działania typu „poza”, a jeżeli tak, to jakie są to działania. W rozdziale szóstym prezentuję analizę badań jakościowych przeprowadzonych wśród pięćdziesięciu „kobiet sukcesu”, a dokładnie ich biografii i poglądów na temat roli kobiety we współczesnym społeczeństwie. Istotne znaczenie odgrywają również rady i wskazówki udzielane przez respondentki młodym częstochowiankom. W zakończeniu pracy przedstawiłam wnioski płynące z badań. W aneksie natomiast zawarłam stosowane narzędzia badawcze.