Kohabitacja w świadomości studentów polskich i słowackich na tle przemian życia rodzinnego : socjologiczne studium porównawcze opinii wybranych środowisk uniwersyteckich

Abstract

Niniejsza rozprawa składa się z siedmiu rozdziałów. Trzy pierwsze stanowią podłoże zaprojektowanych eksploracji badawczych, czwarty zawiera założenia metodologiczne badań własnych. Natomiast w rozdziałach piątym, szóstym i siódmym dokonałam prezentacji i analizy uzyskanych wyników. W rozdziale pierwszym w oparciu o literaturę interdyscyplinarną przedstawiłam przemiany rodziny na przestrzeni lat oraz ich determinanty. Odniosłam się do nowych sposobów definiowania rodziny. Scharakteryzowałam wskaźniki demograficzne, które są realnym odzwierciedleniem przemian w życiu rodzinnym. Wspomniałam o kryzysie rodziny, jaki dotyka tą najważniejszą cząstkę życia społecznego, zmianie ról, obowiązków i preferencji kobiet i mężczyzn we współczesnej rodzinie. Odniosłam się także do procesu indywidualizacji i dążenia do autonomii, które ukierunkowują jednostkę na osiąganie sukcesu, zdobywanie kariery zawodowej i życiowych satysfakcji. W rozdziale tym zaprezentowałam wybrane alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego, które w ponowoczesnym świecie stają się coraz bardziej powszechne. Rozdział drugi koncentruje się wokół dynamiki rozwoju zjawiska kohabitacji w wybranych krajach Europy. W kolejnych podrozdziałach przedstawiłam sposoby definiowania kohabitacji, przyczyny wyboru życia w związku kohabitacyjnym oraz podobieństwa i różnice między kohabitacją a małżeństwem. Następnie opisałam rozwój zjawiska kohabitacji w wybranych krajach UE oraz proces dyfuzji tego zjawiska społecznego. Scharakteryzowałam także związki kohabitacyjne w Polsce i Słowacji. Wspomniana część pracy została wzbogacona o prawne regulacje związków kohabitacyjnych w wybranych krajach Europy. Rozdział trzeci stanowi analizę porównawczą demograficznych i socjokulturowych cech rodziny w społeczeństwie polskim i słowackim. Rozdział ten zawiera charakterystykę struktury demograficznej i dynamikę zawierania małżeństw w badanych społeczeństwach. Zaprezentowałam także charakterystykę kulturowych cech w kontekście wartości rodziny oraz strukturę wykształcenia Polaków i Słowaków i jego dynamikę, jako składnik rozwoju społecznego krajów. Rozdział ten został wzbogacony o współczesne modele kultury społeczeństwa polskiego i słowackiego. W czwartym rozdziale przedstawione zostały szczegółowe założenia metodologiczne badań własnych. Dokonałam prezentacji celu badań, problemów badawczych oraz wykorzystania metod, technik i narzędzi badawczych, które posłużyły do znalezienia odpowiedzi na postawione pytania, a także przedstawiłam procedurę badawczą. Analizy i prezentacji uzyskanych w toku badań wyników dokonałam w rozdziałach piątym, szósty i siódmym. W rozdziale piątym dokonałam analizy danych statystycznych otrzymanych w wyniku przeprowadzenia ankiety wśród studentów z Polski i Słowacji. Zaprezentowane podrozdziały stanowią odpowiedzi na kolejne szczegółowe pytania badawcze i skupione są wokół zjawiska kohabitacji w świadomości studentów na tle przemian życia rodzinnego. Podrozdziały niniejszego rozdziału zawierają osobiste deklaracje życia w związku kohabitacyjnym przez badanych studentów, stosunek studentów do zjawiska kohabitacji, oceny kohabitacji jako konkurencji dla związku małżeńskiego, powody życia w związku kohabitacyjnym, czynniki wpływające na rozwój zjawiska kohabitacji oraz znaczenie instytucji małżeństwa dla badanych studentów. Analizie zostały poddane także opinie na temat wspólnego zamieszkania pary przed ślubem, poglądy dotyczące odpowiedniego momentu rozpoczęcia inicjacji seksualnej oraz opinie studentów na temat legalizacji związków kohabitacyjnych. Z kolei rozdział szósty zawiera analizę wywiadów przeprowadzonych ze studentami studiującymi w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach oraz w Uniwersytecie Konstantyna Filozofa w Nitrze, którzy żyli w związku kohabitacyjnym. Rozdział ten zawiera odpowiedzi na pytania dotyczące zjawiska kohabitacji, które w głównej mierze skupiają się na uzyskanie odpowiedzi na postawione pytania badawcze. Rozdział siódmy stanowi analizę wywiadów przeprowadzonych z ekspertami z socjologii rodziny z Polski i Słowacji. Wywiady eksperckie przyczyniły się do szerszego zrozumienia kierunku rozwoju zjawiska kohabitacji, a także do zrozumienia przemian życia rodzinnego w badanych krajach. Eksperci odpowiedzieli na kilkanaście pytań. Analizie zostały poddane odpowiedzi na wybrane pytania, które w największym stopniu opisały i przedstawiały diagnozę zjawiska kohabitacji w Polsce i Słowacji. Pracę zamyka bibliografia wykorzystana w konstruowaniu podstawy teoretycznej badań, projektu metodologicznego badań oraz przy interpretacji ich wyników. Narzędzia badawcze zawarto w dołączonych do całości rozprawy aneksach.