Walka o władzę na Śląsku Cieszyńskim w latach 1945-1947

Abstract

Celem mojej pracy jest pokazanie walki o władzę na Śląsku Cieszyńskim z uwzględnieniem specyfiki regionu. Chciałem zwrócić uwagę, że walka ta toczyła się na płaszczyznach polityczno-społecznej, gospodarczej i kulturalnej. Chronologicznie skoncentrowałem się na okresie lat 1945-1947. W tym czasie bowiem na Śląsku Cieszyńskim, jak i w całej Polsce, wyraźnie występowały dwa antagonistyczne obozy rywalizujące o władzę. Z jednej strony obóz komunistyczny, a z drugiej Polskie Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Pracy oraz podziemie polityczne i zbrojne. Początek okresu objętego badaniem stanowi wkroczenie wojsk radzieckich na obszar Śląska Cieszyńskiego i wyparcie stąd armii niemieckiej. Końcową cezurę stanowi rok 1947, co związane jest z likwidacją opozycji antykomunistycznej. Niemniej jednak mam świadomość, że po 1947 roku toczyła się walka polityczno-społeczna, czego przejawem było chociażby zjednoczenie polskiego ruchu robotniczego w 1948 roku. W pracy zasygnalizuję również te problemy. Zagadnienie walki o władzę postanowiłem ukazać dzieląc okres lat 1945-1947 na trzy podokresy. Pierwszy od wyzwolenia do referendum ludowego, dugi to czas od lata 1946 r. do wyborów parlamentarnych w styczniu 1947 r. Wreszcie trzeci okres to same wybory i sytuacja polityczna w regionie w 1947 roku. Jak opisano w rozdziale czwartym był to rok, w którym komuniści ostatecznie zlikwidowali działalność opozycyjną. Obszarem zainteresowania jest Śląsk Cieszyński obejmujący powiatów bielskiego i cieszyńskiego, które według podziału administracyjnego z 1945 r. znalazły się w obrębie województwa śląsko-dąbrowskiego1. Poruszono kwestię polsko-czechosłowackiego konfliktu granicznego w maju i czerwcu 1945 r. W pracy ujęto także drugą część dwumiasta nad rzeką Białą, czyli Białą Krakowską, która jako stolica powiatu bialskiego wchodziła w skład województwa krakowskiego. Biała została następnie połączona z Bielskiem, tworząc od 1951 roku Bielsko-Białą, miasto powiatowe w województwie śląskim.